Ciechocinek
Muzeum w czynnej warzelni soli

Dzisiaj warzelnia produkuje sól, ale pełni też rolę muzeum. Znaleźć w nim można przedmioty związane z warzelnictwem, oraz początkami uzdrowiska. Zgromadzono tu sporo ciekawych eksponatów.
fot: Barbara Górecka
Ciechocinek. Muzeum w czynnej warzelni soli
Warzelnia powstała w latach 1824-30 z inicjatywy Stanisława Staszica i księcia Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego. Na jej terenie uwagę zwraca XIX wieczny, drewniany zbiornik na stężoną solankę, która dociera do niego z tężni poprzez system rur.
To już 10 lat! Materiał został zamieszczony w naszym portalu ponad dekadę temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Pokłady soli na  Kujawach rozciągają się pasmem podziemnym na znacznej przestrzeni zwanej przez geologów Wałem Kujawsko-Pomorskim.

Ciągnie się on od Międzyzdrojów przez Kołobrzeg, Łebę, Puck, Chojnice i dociera do Kujaw. Na terenie Kujaw znajdują się między innymi w Wapnie, Kłodawie, Radziejowie, Inowrocławiu, Raciążku, Ciechocinku. Ciechocinek i Inowrocław obfitują w lecznicze solanki, a Kłodawa – w sól kamienną.

Nim rozpoczęto eksploatację

W okresie Sejmu Czteroletniego rozważano możliwość eksploatacji źródeł solnych i poszukiwanie nowych. W 1790 roku szlachta w Radziejowie uchwaliła, że będą eksploatowane źródła w Słońsku koło Ciechocinka. Rok później rozpoczęto roboty wiertnicze w kilku miejscach w Ciechocinku i pod Raciążkiem. Wojny napoleońskie zatrzymały prace. Dopiero rząd Królestwa Kongresowego wprowadził w 1823 roku szereg aktów prawnych związanych z rozwojem późniejszego uzdrowiska Ciechocinek. Komisja Rządowa objęła w posiadanie cenne solodajne grunty ciechocińskie i słońskie. Zarządziła konserwację dawnych i wiercenie nowych źródeł, budowę i rozbudowę warzelni, połączone z instalacją „machin” parowych i wreszcie budowę dwóch pierwszych tężni w 1827 roku.

Skoro jest solanka, potrzebna jest warzelnia

Warzelnia ciechocińska stanowi kompleks niepokaźnych z zewnątrz, ale dość charakterystycznych zabudowań. Sposób warzenia soli, w zasadzie nie odbiega i dziś od pierwotnego. Teraz stosuje się  tylko techniczne ułatwienia. Część produkcji obejmuje przygotowanie specjalnego rodzaju soli jadalnej z naturalną domieszką jodu. Ma ona lecznicze zastosowanie przy schorzeniach tarczycy. Do produkcji ubocznej warzelni należy ług i szlam ciechociński, rozprowadzany po całym kraju.

Jak się warzy sól

Warzelnia powstała w latach 1824-30 z inicjatywy Stanisława Staszica i księcia Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego. Na jej terenie uwagę zwraca XIX wieczny, drewniany zbiornik na stężoną solankę, która dociera do niego z tężni poprzez system rur. Tu jest ona podgrzewana, przez co woda zostaje całkowicie odparowana. Solanka znajduje się w zbiornikach otwartych zwanych panwiami, albo zamkniętych zwanych wyparkami. Sól, która tak powstaje, to warzonka – sól najbogatsza w różne minerały solą.

Żywe muzeum

Dzisiaj warzelnia produkuje sól, ale pełni też rolę muzeum. Znaleźć w nim można przedmioty związane z warzelnictwem, oraz początkami uzdrowiska. Zgromadzono tu sporo ciekawych eksponatów: są tu odrestaurowane aparaty do gimnastyki leczniczej Wilhelma Zandera – szwedzkiego lekarza ortopedy. Dawniej służyły one do rehabilitacji i przywracaniu sprawności w stawach, a stosowano je w różnych uzdrowiskach. Są też pierwsze wanny do kąpieli solnych, łóżka do masażu, rowery…

Warto wiedzieć

* Do warzelni najlepiej dojść Traktem Solnym biegnącym po wale przeciwpowodziowym od strony tężni.
* Warzelnia soli wraz z oddalonymi o 1300 metrów tężniami tworzą wspaniały zabytkowy zespół. Muzeum otwarte jest codziennie.

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 30 maja 2013; Aktualizacja 7 lutego 2020;
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij