Ołomuniec
Św. Jan Sarkander i izba tortur
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Beatyfikowany został w 1859 r. w Rzymie przez papieża Piusa IX. Jego szczątki w 1860 r. spoczęły, z czaszką wyeksponowaną w specjalnej przeźroczystej gablocie, w bocznym ołtarzu ołomunieckiej katedry św. Wacława. Po potwierdzeniu jednego z ?cudów? przez komisję lekarską i procesie kanonizacyjnym, został on kanonizowany w Ołomuńcu w przez Jana Pawła II 21 maja 1995 r. Zaś głównym obiektem kultu tego świętego, obok ołomunieckiej katedry, stało się miejsce jego męczeństwa i śmierci.
Kaplice i miejsca kultu
Tamtejsze więzienie odnowiono i uporządkowano w roku 1661. Zachowała się izba tortur oraz wspomniane ?koło ? skrzypiec?, którego po jego śmierci zabroniono używać. A także inne narzędzia tortur. Najpierw, w latach 1672-73 w więzieniu powstała niewielka kaplica, którą odwiedzali jednak także wielcy tego świata, m.in. Jan III Sobieski w 1683 r. W latach 1703-04 na miejscu tej kaplicy wybudowano nową, publiczną. Przebudowano ją gruntownie w latach 1721-24, za czasów burmistrza Josefa Valchovskiego, na mały kościółek z 5. ołtarzami, w tym głównym Jana Sarkandra oraz bocznymi św. św. Dyzmy, apostoła Judy Tadeusza, Miłości Chrystusowej i Wszystkich Świętych.
Odwiedzili go m.in. Maria Józefa, żona króla polskiego Augusta III Sasa w 1748 r., cesarzowa Austrii Maria Teresa w 1859 r. A w innych latach również austriaccy cesarze: Karol VI Habsburg i Franciszek I Lotaryński. Do byłego więzienia i tzw. Czarnej Izby ? dawnej piwnicy tortur, można było wchodzić z ulicy. W 1842 r. ta kaplica-kościółek została filią pobliskiego kościoła św. Michała.
Neobarokowa kaplica
Pierwszych poważnych zmian dokonano w niej w 1860 r. Miała ona nieregularny plan trójkąta z zaokrąglony miejscem zamiast ostrego kąta, dostosowany do powierzchni dawnego więzienia miejskiego ze studnią. Usunięto wówczas stare ołtarze ? główny trafił do Muzeum Sztuki w Ołomuńcu, zachowano cebulastą sygnaturkę z wieżyczką i 30 kg. dzwonem. Po wybudowaniu nowej miejskiej kanalizacji do kaplicy zaczęła jednak przeciekać woda gruntowa. Podjęto więc decyzję o rozebraniu budynku i wzniesieniu na jego miejscu nowego, obecnego. Z nie naruszaniem piwnicy ? izby tortur z jej wyposażeniem oraz dawnej więziennej studni. Rozebrano także sąsiednie budynki, na miejscu których powstał nowy, duży Sarkandrinum. W zamierzeniu muzeum, ale skończyło się na kamienicy czynszowej i przytułku dla starych księży.
Nowy, neobarokowy budynek kaplicy zaprojektował, jak już wspomniałem, arch. Eduard Sochor. Zaś prace trwające od 1904 do 1915 roku nadzorował praski arch. Jan Holeček. Malowidła są dziełem Jana Kőhlera (1873-1941) i Jakuba Obrovskiego (1882-1949). Sztukaturki zaś Jozefa Hladina (1874-1948). Są też posągi św. Jana Nepomucena i św. Jana Sarkandra, kompozycje figuralne oraz figury św. Jadwigi ? patronki Śląska, św. Pauliny ? patronki miasta, św. Ignacego Loyoli ? założyciela zakonu jezuitów i błogosławionego ks. Klemensa Marii Hofbauera (1751-1820).
Najwybitniejsze dzieła Eduarda Sochora
A także inne dekoracje i malowidła przypominające ważne wydarzenia z życia męczennika. Na sklepieniu prezbiterium namalowano fresk ze sceną Wniebowzięcia NMP. W suterenie, w podłodze za szkłem, oglądać można oryginalne koło tortur Jana Sarkandra. Jest też studnia nad ?cudownie uzdrawiającym? swoją wodą źródle. W 2007 r. przed kaplicą zbudowano fontannę. Sceny z życia tego świętego pokrywają też budynek sąsiadującego z kaplica Sarkandrinum. Obie te budowle należą do najważniejszych dzieł Eduarda Sochora w Czechach.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Pisz razem z nami
Dlaczego otwarty? Bo jego pisanie nigdy się nie kończy... Bo może go pisać każdy, także Ty...
przyślij swój tekst i zdjęcia
Dodaj komentarz