Kiedy wjedziemy do miasteczka Sejny, położonego nad rzeczką o wdzięcznej nazwie Marycha, będziemy zapewne zmierzać w kierunku klasztoru, najznaczniejszego zabytku w tym mieście.

Po drodze jednak, wśród sympatycznej małomiasteczkowej zabudowy, zauważymy na pewno budynek, który na pierwszy rzut oka rozpoznamy jako synagogę. To jedyna bożnica ocalała na całej Suwalszczyźnie. Obecnie mieści się w niej ośrodek kultur pogranicza.

Budynek synagogi zwanej kiedyś Białą jest dość prosty, ascetyczny, klasyczny w formie. Pewną ekstrawagancję stanowią jednak  neogotyckie zwieńczenia szczytów. Budynek pochodzi  z lat 1860-70.

Wewnątrz, w trójdzielnej przestrzeni po dawnym przeznaczeniu świątyni pozostało niewiele śladów. Zauważymy wnękę na aron ha-kodesz, czyli szafę, w której przechowywano zwoje Tory  i cztery ozdobne kolumny, między którymi stała kiedyś bima. To wszystko. Jak to synagogi w naszym kraju i ta została zdewastowana przez Niemców. W peerelu mieściła się tu remiza strażacka, potem magazyn. Zmianę przyniósł rok 1978: wtedy podjęto remont, który z czasem przywrócił budynkowi pierwotny wygląd na zewnątrz. Wnętrze pozostało puste. W 1988 roku zagospodarował je dom kultury, teraz wykorzystuje je z powodzeniem ośrodek kultury „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”. Organizuje tu wystawy, spektakle koncerty. Przy ośrodku działa Kapela Klezmerska (klezmer to po hebrajsku muzykant) oraz Teatr Sejneński.

Naprzeciwko świątyni znajduje się wybudowany mniej więcej równocześnie z synagogą Dom Talmudyczny, mieszczący kiedyś szkołę (jesziwa), biura gminy żydowskiej (kahał) i niewielką sale modlitwy. Powstał na miejscu dawnej drewnianej synagogi. Jego koleje losu były zbliżone do losów synagogi. Obecnie razem służą Pograniczu.

Warto wiedzieć

Żydów do Sejn sprowadzili w latach 60. XVIII w. władający miastem dominikanie. Kierowali się potrzebą ożywienia gospodarczego okolicy.

Przeczytaj także...

Holešov. Jak synagoga Szacha przetrwała do dziś

Autor: Cezary Rudziński

Taka bożnica, zachowała się w Czechach tylko jedna i stanowi unikat na skalę światową. Jest dziś celem pielgrzymek i muzeum.

Preszów. W złoto-żółtej synagodze

Autorka: Anna Ochremiak

Oszczędna dekoracja na zewnątrz zupełnie nie zapowiada tego, co zobaczymy w środku. Ściany zdobią barwne orientalne polichromie utrzymane w żółto-złotej tonacji. To ponoć najpiękniejsza synagoga na Słowacji.

Kraków. Synagoga Izaaka na Kazimierzu

Autorka: Barbara Górecka

Synagoga Izaaka była największą i najlepiej wyposażoną bożnicą w Krakowie. Surowy wygląd budynku i brak dekoracji zewnętrznych, nie pozwalał domyślać się bogato wyposażonego wnętrza.

Poczytaj więcej o okolicy:

Studzieniczna. Kaplica przy studni na wyspie

Błaskowizna. Wieś nad jeziorem Hańcza

Cisowa Góra. Najwyższa na Suwalszczyźnie

Smolniki. Na krawędzi pradoliny Szeszupy