Łęczna
Porzucona przez muzeum synagoga
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Synagoga w Łęcznej jest jedną z piękniejszych na Lubelszczyźnie. Jest też jedną z najstarszych. Powstała około 1655 roku.
Budynek znajduje się na północny-wschód od rynku, przy ulicy ? a jakże ? Bożniczej. Ten jednak, kto poczytałby o synagodze i zachęcił się do zwiedzania informacją, że znajduje się w niej ciekawe muzeum judaików, rozczaruje się bardzo. Synagoga jest zamknięta, teren wokół zarasta trawą. A wszystko dlatego, że budynek w 2014 roku odzyskała żydowska gmina wyznaniowa. Muzeum zamknięto w maju tamtego roku, zbiory zabrano. Gdzie są teraz ? nie wiem. Chodzi o 17 tys. eksponatów, w tym ponad 350 judaików. Palcówka była filią muzeum lubelskiego, trwa jednak proces jej usamodzielniania się. Być może znajdzie siedzibę w jednej ze starych kamienic w Łęcznej, ale remont i przystosowanie budynku na pewno potrwają długo.
Uniknęła rozbiórki
XVII-wieczna synagoga była kilkakrotnie przebudowywana, na ogół po większych pożarach. Od strony zachodniej dobudowano do niej przedsionek nad którym znajduje się babiniec. W czasie okupacji bożnica została zdewastowana przez Niemców, wykorzystywali ją jako magazyn zboża. Po wojnie, gdy gospodarzy zbrakło, dewastacja postępowała szybko, także przy udziale miejscowej ludności. W 1952 r. zdecydowano o rozbiórce budynku, na szczęście jednak decyzję zmieniono i podjęto remont, który trwał lat bez mała dziesięć. W 1966 roku otwarto muzeum. Najpierw było to Muzeum Lubelskiego Zagłębia Węglowego, potem Muzeum Regionalne.
Po prostu unikat
Synagogę zbudowano z kamienia wapiennego i cegły. Grube na ponad metr mury wspierają przypory. Gmach przykryty jest czterospadowym łamanym dachem krytym gontem. Zamknięty budynek sprawia jednak smętne wrażenie. Wnętrza nie widziałam w naturze, tylko na zdjęciach z czasów, gdy mieściło się tu muzeum. Zachowała się ozdobiona sztukaterią wnęka na aron ha-kodesz współczesna budowie synagogi i wielokondygnacyjna, ujęta w masywne kolumny późnorenesansowa bima ? jedyna taka na Lubelszczyźnie.
Warto wiedzieć
* Na zewnętrznej ścianie od strony ul. Bożniczej znajduje się tablica upamiętniająca 1046 Żydów zamordowanych w Łęcznej przez hitlerowców w latach 1940-42. Egzekucje odbywały się na skarpie poniżej synagogi.
* Obok synagogi znajduje się maleńkie lapidarium, w którym zebrano macewy.
* Na zachód od synagogi znajduje się nie wyróżniający się niczym niewielki budynek z początku XIX w. Dawniej był tu dom nauki, zwany także małą synagogą. Dziś mieści gminną bibliotekę.
Chyba opuszczona? Z tekstu wnoszę, że muzeum nie opuściło synagogi z własnej woli.
Teren synagogi już jest zarośnięty samosiejkami a od jednej strony zaczyna ją porastać bardzo inwazyjny bluszcz.