Kłodzko
Twierdza – kolos z niezwykłą historią

Twierdza Kłodzko to jeden z największych obiektów warownych z przełomu XVII i XVIII wieku. Ten majstersztyk wiedzy strategicznej, stworzony przez wybitnych fortyfikatorów, nigdy nie został należycie wykorzystany.
fot: Elżbieta Tomczyk-Miczka i Krystian Miczka
Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
Nasz kot - przewodnik zatrzymywał się w najciekawszych miejscach i oglądał za nami, czekając, aż dojdziemy, jakby chciał sprawdzić, czy na pewno czegoś nie ominęliśmy.
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
  • Kłodzko. Twierdza – kolos z niezwykłą historią
Uwaga! Materiał został zamieszczony w naszym portalu już ponad rok temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Prusacy kontynuowali to dzieło, łącząc Twierdzę Główną z fortem Owczej Góry, uformowanym w kształcie gwiazdy sześcioramiennej. W skład istniejących umocnień włączona została też Dębowa Góra wraz z krytą redutą zwaną Żurawiem oraz fosa z mostem śluzowym. Na szczątkach dawnej renesansowej rezydencji Edwarda Bawarskiego powstał donżon ? najwyższy i najsilniejszy punkt oporu twierdzy wraz z osłaniającym go słoniczołem.

Jako całość twierdza tworzy do dziś przykład doskonałego, niezwykle spójnego układu militarnego, przewidującego uzupełniające się wzajemnie możliwości różnych wariantów obrony. Gwieździste skrzydła bastionów takich jak Wielkie Kleszcze umożliwiały ostrzał krzyżowy (kleszczowy), kurtyny osłaniały ciągi komunikacyjne, kazamaty służyły za magazyny, prochownię i mieszkanie.  Nasypy ziemne na umocnieniach zabezpieczały przed ostrzałem artyleryjskim.

Zbudowany na obrysie gwiazdy kompleks Twierdzy Głównej zajmuje powierzchnię ok. 30 ha, liczy 800 metrów długości na linii północ-południe i 400 metrów na linii wschód-zachód. Tajemnicą owiane są jego najniższe kondygnacje, nie do końca zbadane.

Bezużyteczny kolos

W połowie XIX wieku, gdy twierdza osiągnęła doskonałość obronną, w obliczu nowych wynalazków w dziedzinie technik prowadzenia działań wojennych jej militarna wartość spadła niemal do zera. Powoli kolos ? chluba sztuki fortyfikacji stał się właściwie bezużyteczny.  Wobec nowych potrzeb w kolejnych wojnach został wykorzystany do innych celów. W czasie I wojny światowej znalazły tu miejsce szpital wojskowy i więzienie.  Jeszcze przed II wojną światową południową część Twierdzy Głównej udostępniono zwiedzającym. Podczas działań II wojny twierdza wsławiła się jako ciężkie więzienie wojskowe, gdzie osadzano jeńców pochodzących z pobitych krajów.

Wiele osób straciło tu życie, wśród nich około 200 fińskich marynarzy i lotników. Ich symbolicznym grobem jest sala przedstawiająca baseny z wapnem, do których wrzucano ciała. Rozstrzeliwano ludzi też na moście, a ciała spadały do fosy, skąd nazajutrz wyciągali je grabarze .

W tym czasie część budowli mieściła też przeniesioną tutaj z Łodzi fabrykę zbrojeniową AEG, która produkowała na cele wojenne aparaturę radiową dla niemieckich łodzi podwodnych, a także części do samolotów i rakiet V-1. W fabryce pracowali robotnicy przymusowi z Polski, a wiedzieć trzeba, że potajemnie wydawali oni konspiracyjną gazetkę satyryczna ?Pchła?. Fabrykę w 1945 roku ewakuowano do włoskiej Turyngii, a pogłoski mówią, że część zrabowanych skarbów (ponoć nawet Bursztynową Komnatę) ukryto w podziemiach, gdzie być może spoczywają do dziś.

W czasach PRL

Tuż po wojnie teren twierdzy penetrowali poszukiwacze skarbów, mimo, że zapobiegał temu ówczesny radziecki komendant miasta poprzez nakaz  wysadzenia i zasypania urządzeń wentylacyjnych. W 1948 podczas jednej z ekspedycji znaleziono beczki po iperycie, rozebrany na części niemiecki samolot transportowy Junkers i zmumifikowane zwłoki ludzkie. W lipcu 1957 budowlę przejęła od wojska Rada Miasta z planem wydzierżawienia części jej pomieszczeń na działalność gospodarczą. Funkcjonował tu zakład produkujący fabrykaty żelbetonowe i wytwórnia znanych w całym regionie nienajlepszej jakości tanich win.

Od 1960 roku Twierdza Kłodzko uznawana jest za zabytek, a w dwa lata później została udostępniona do ruchu turystycznego, którego zasięg powiększa się w miarę udostępniania kolejnych części twierdzy. Z górujących nad miastem bastionów można podziwiać leżącą u stóp kłodzką starówkę, a w oddali rysują się najwyższe szczyty pasm górskich otaczających ziemię kłodzką ? Turystyczne Hrabstwo Sudetów.

Niezwykli lokatorzy więzienia

Przeglądając korytarze i kazamaty twierdzy natrafiamy na wiele ciekawych informacji. Poznajemy życie codzienne obrońców twierdzy, a w dawnym lazarecie zadziwią nas ówczesne techniki amputacji. Ciekawym działem jest artyleria, gdzie dowiemy się, że twierdzy broniło ok. 300 luf, z których najcięższe ważyły ok. 5,5 tony i strzelały na odległość ok. 2,5 km.

Czytaj dalej - strony: 1 2 3

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 27 grudnia 2018; Aktualizacja 5 stycznia 2019;
 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij