Żelechów
W dawnym żydowskim sztetlu
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Udało się to dopiero w 1794 roku kolejnemu właścicielowi, Ignacemu Wyssogocie- Zakrzewskiemu. W pierwszej ćwierci XIX w pałac, na krótko, stal się własnością rodziny Danglów, a następnie Jana Ordęgi. To jemu zawdzięcza on przede wszystkim obecny wygląd, po przebudowie w 1838 roku oraz urządzeniu 8-hektarowego parku w stylu angielskim z dwoma dużymi stawami. Rodzina ta pozostała właścicielami majątku i pałacu aż do II wojny światowej. „Zwycięskie” wojska sowieckie po wkroczeniu do Żelechowa w lecie 1944 roku zdemolowały i ograbiły pałac.
Nacjonalizacja, dewastacja, rewaloryzacja
Później podzielił on los innych w Polsce: nacjonalizacja wraz z majątkiem ziemskim, urządzenie w pałacu szkoły, a po niej internatu. Mimo wpisania, już w 1960 r., pałacu z parkiem do rejestru zabytków, w okresie przemian polityczno-gospodarczych został on opuszczony i przez kilka lat niszczał. W 2006 roku przeszedł w ręce prywatne, a po gruntownym remoncie i renowacji przekształcony został w 2013 roku w hotel i centrum konferencyjno-wypoczynkowe Pałac Żelechów. Obok głównych drzwi wejściowych do niego, na frontonie, znajduje się brązowa tablica pamiątkowa poświęcona Romualdowi Trauguttowi (1826-64) z jego podobizną – płaskorzeźbą.
Tekst na tablicy przypomina, że w Żelechowie przebywał on, jako oficer, w latach 1845-53 i bywał częstym gościem ówczesnych właścicieli pałacu. A w roku 1852 w tutejszej sali balowej odbył się bal weselny przyszłego dyktatora Powstania Styczniowego i jego świeżo poślubionej żony Anny Pikel. Niegdyś na frontonie pałacu była też tablica poświęcona byłem właścicielowi tych dóbr i miasta, pierwszemu prezydentowi Warszawy Ignacemu Wyssogota-Zakrzewskiemu, ale została podobno skradziona.
W nowej roli
W trakcie remontu zespołu pałacowego i dostosowywania go do nowych potrzeb dobudowano drugą, luźno stojącą, „lustrzaną” oficynę usytuowaną, podobnie jak pierwsza, klasycystyczna z II połowy XVIII, prostopadle, ale po bokach, do frontonu – południowej elewacji pałacu. Dzięki temu powstał ładny dziedziniec z dużym klombem, do którego od odległej o kilkadziesiąt metrów zabytkowej bramy wjazdowej prowadzi szeroka aleja wysadzana starymi drzewami. Żywot niektórych podtrzymywany jest uzupełnieniami i stalowymi konstrukcjami.
Mnóstwo innych drzew, zwłaszcza lip, klonów oraz grabów, ale także kasztanowców i robinii akacjowej a także wielu rodzajów krzewów, rośnie z pałacowym parku. W pałacu znajduje się obecnie luksusowa, stylowa, chociaż droga restauracja oraz pokoje i apartamenty hotelowe. W „starej” oficynie w podziemiach niewielki browar i sale restauracyjne. W nowej zaś SPA & Welles i sale konferencyjne. Do zabytków należy również pobliski zespół folwarczny z końca XIX w.
A tak wygląda z zewnątrz wspomniany tu żelechowski kościół.