Zamek Stara Lubowla (Stará Ľubovňa) na słowackim Spiszu zasługuje na uwagę, chociażby dlatego, że przez 360 lat był we władaniu Polaków. 

Najlepszy okres dla rozbudowy zamku to wieki  XVI i XVII. Ogromny wkład w te prace mieli Jan Boner, Lubomirscy i Zamoyscy. Dzięki Andrzejowi Zamoyskiemu , który założył małe muzeum polskiej historii zamku, udało się ocalić wiele eksponatów.

Już z daleka widać wysoki barokowy bastion. Do zamku podchodzi się aleją spacerową. Widoczna jest brama wejściowa. W przyziemiu znajdują się oryginalne wrota okute żelazem. Kiedyś był tu most zwodzony. Renesansowa wieża z bramą była kiedyś wejściem do zamku dolnego. Wejście to zostało zamurowane i zamienione na strzelnicę. Teraz wchodzi się małą furtką. Za furtką jest punkt sprzedaży biletów i pamiątek.

Trasę zwiedzania oznaczono kolejnymi numerami. W renesansowej wieży pod nr. 2 znajdziemy cenny renesansowy portal. Jest to pozostałość po kolejnej bramie zamykanej opuszczaną kratą. Wewnątrz tego pomieszczenia jest wystawa prezentująca historię budowy zamku. Były trzy etapy: gotycki, renesansowy i barokowy. Jest tu też lapidarium.

Dochodzimy do wschodniego bastionu w stylu barokowym. Wzniesiony został w połowie XVII wieku. Zapewniał on ochronę zamku od wschodu. Wcześniej rolę tę pełniła okrągła baszta. Basztę okrągłą wznieśli mieszkańcy Starej Lubowli w 1528 r. Początkowo w jej dolnej części były trzy wielkie strzelnice z działami. Po zbudowaniu bastionu wschodniego zlikwidowano tę funkcję obronną. Jedną ze strzelnic przebudowano na bramę prowadzącą na drugi dziedziniec.

W jednej z sal zorganizowana jest ekspozycja historyczna. Są przedstawione najważniejsze wydarzenia z dziejów zamku. Dochodzimy do barokowego pałacu. Tu w bramie jest tablica pamiątkowa z 1642 r. wspominająca o zasługach Stanisława Lubomirskiego dla budowy tego pałacu i bramy.

Wchodzimy do zachodniego bastionu renesansowego. Wzniesiono go w połowie XVI wieku. Projektantem był wybitny budowniczy Anton Vlach. Ten bastion zapewniał obronę od południa i zachodu. W górnej części miał osiem strzelnic armatnich. W obwodzie miały ujście sztolnie, które wentylowały kazamaty. Znajdują się one w podziemnych korytarzach. Tam było osiem strzelnic artyleryjskich. Bastion ten z szesnastoma strzelnicami był filarem obronnym zamku.

Przeczytaj także...

Niedzica. Zamek i jego legenda o skarbie Inków

Autor: Waldemar Rusek

W roku 1946 Andrzej Benesz z Bochni wydobył spod progu bramy prowadzącej do zamku średniego pęk rzemieni powiązanych węzłami (kipu). Znalezisko to dało początek fantastycznej legendzie o skarbach Inków.

Orawskie Podzamcze. Orawski Zamek na wysokiej skale

Autor: Waldemar Rusek

Najstarszą częścią Zamku Orawskiego jest zamek górny. Niżej jest zamek średni z wieżą czworokątną a najniżej zamek dolny z pałacem rodziny Thurzonów i barokowym kościołem. Są przewodnicy miejscowi mówiący po polsku.

Janowiec. Ruiny zamku nad Wisłą

Autorka: Barbara Górecka

W okresie międzywojennym zamek kupił Leon Kozłowski i był jego gospodarzem przez pięćdziesiąt lat. Po II wojnie komuniście nie zabrali jego własności i prawdopodobnie był jedynym prywatnym właścicielem zamku w całym sowieckim bloku.

Poczytaj więcej o okolicy:

Liptowski Mikulasz. O jaskiniach w muzeum speleologii

Zamek Spiski. Ruiny przeogromnej twierdzy

Lewocza. Wieża bazyliki św. Jakuba

Spiskie Podgrodzie. Między zamkiem a kapitułą