Szczecin
Wały Chrobrego, czyli Tarasy Hakena
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Wały Chrobrego, dawniej Tarasy Hakena powstały na terenie zajmowanym przez jeden z trzech wielkich fortów Szczecina – Fort Leopoldina.
Szczecin – miasto twierdza z Fortami Leopoldina, Wilhelma i Prusy, otoczony miejskimi murami, zaczął się zmieniać na przełomie wieków. Zmiany demograficzne i socjalne, rozwój przemysłu wymusiły konieczność wyburzenia murów otaczających stare miasto (w 1873 r.) oraz wykupienie terenów fortecznych.
Argumentem nie podlegającym dyskusji był fakt, iż przynajmniej od połowy XIX wieku twierdza z systemem fortów była już anachronizmem. Na wysokiej skarpie, którą – wykorzystując różnicę poziomów – usypano równolegle do koryta Odry na wysokość 19 metrów od lustra jej wody, zlokalizowano najbardziej reprezentacyjny fragment miasta, z planową zabudową, placami i zielenią. Skarpa mająca 500 metrów długości przeznaczona została na publiczne gmachy miasta. Widok skarpy nazwanej Tarasami Hakena (Hakenterasse) – na cześć nadburmistrza Hermana Hakena, niekwestionowanego „ojca nowoczesnego Szczecina” – zaprojektowany został przez architekta Wilhelma Meyera-Schwartau i od początku stał się najbardziej rozpowszechnioną i kojarzoną ze Szczecinem panoramą.
To jedno z większych i najbardziej udanych rozwiązań architektonicznych miejskiej urbanistyki w Europie z początku XX wieku. Na Wałach Chrobrego – jak brzmi polska nazwa tego założenia architektonicznego – stanęły gmachy Rejencji Szczecińskiej i Dyrekcji Ceł i (obecnie Akademii Morskiej) na przeciwległych krańcach Wałów, i usytuowany pomiędzy nimi gmach muzeum. Z podnóża skarpy na wprost muzeum prowadzą dwa poziomy schodów, tworząc dodatkowy taras, na którym stoi od zawsze kamienny pomnik autorstwa Ludwiga Manzla „Herkules walczący z centaurem”. Dopełnia całość otoczona ramionami dolnych schodów fontanna poprzedzona dwiema lampami niby morskimi latarniami. Na ścianie fontanny zachował się oryginalny, wykuty w kamieniu napis HAKEN TERRASSE. ERBAUT 1902-1907. Herby miast – obecnie polskiego – Pomorza zdobią mur pnący się wraz ze schodami na Wały.
Wały Chrobrego cechuje różnorodność architektoniczna: od tzw. historyzmu niemieckiego czy neoromantyzmu, w którym wybudowano gmach rejencji, przez założenie barokowe budynku szkoły morskiej, po modernizm, który cechuje gmach muzeum. Rozmaitość materiału i kolorystyki – od czerwonej, nieotynkowanej cegły flankujących aleję gmachów po kremowy piaskowiec środkowej części założenia – dodaje Wałom Chrobrego harmonii i powietrza. To front.
Na zapleczu powietrza jest jeszcze więcej. Centralnie rozpościera się kwadratowy plac obramowany szerokimi koronami drzew. Widać stąd, że gmach muzeum, nie ma z tej strony frontu. Wybudowano skrzydło frontowe od strony Odry i elewacje boczne, a gdy przerwano budowę w 1913 r. nie powrócono do niej. No i… brakuje połowy gmachu. Równają szereg wystawione łodzie, kotwice – eksponaty Muzeum Morskiego (Oddział Muzeum Narodowego). Plac nosi imię Adama Mickiewicza – od pompatycznego (!) pomnika wieszcza dłuta Sławomira Lewińskiego, ustawionego tutaj w 1970 r. Tarasy przechodzą lekkim wzniesieniem do Parku im. Żeromskiego.
Wiosną, szczególnie w ostrych promieniach słońca, pod świeżą zielenią nowego życia przyrody cały ten rejon, parku i wałów, jest wymarzonym miejscem na spacer i wypoczynek. Widok z Wałów na Odrę, albo jeszcze lepiej z wysokości wieży nawigacyjnej urzędu wojewódzkiego lub gmachu muzeum – jest wart zapamiętania.
Warto wiedzieć
* Taras widokowy usypano w latach 1902-07.
* W latach 1906-11 trwała budowa gmachu Rejencji Szczecińskiej i siedziby Urzędu Morskiego (obecnie Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego).
* Gmach Muzeum Miejskiego (obecnie Muzeum Narodowe i siedziba Teatru Współczesnego) budowano od 1908 r. do 1913 r.
* Obecny gmach Akademii Morskiej zajmuje dwa połączone budynki: Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z lat 1902-05 i Dyrekcji Ceł (budynek narożnikowy) ukończony w latach 1918-21.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz