Wiśniowiec
Ileż w tym miejscu kłębi się historii…
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Prawdziwie magnacką rezydencją – do dziś największą na Wołyniu – stał się Wiśniowiec za czasów Michała Serwacego Wiśniowieckiego, który przebudował zamek w duchu zdobnego baroku. Zmarł on jednak w 1744 r., bezpotomnie.
Kolejne grabieże
Schedę po Wiśniowieckich przejęli skoligaceni z nimi (i splątani rodzinnie i politycznie moskiewskimi awanturami) Mniszchowie, którzy przyozdobili go w obowiązującym wówczas stylu rokoko. Szczególnie zasłużył się tu Jan Karol Mniszech, za którego rządów Wiśniowiec stał się ogniskiem sztuk i światowego życia. Jego spadkobierca Michał posiadał potężną bibliotekę rzadkich starodruków i arcydzieła światowej rzeźby. Wnętrza zamkowe zdobiły piękne stare meble i piece, miał też wiele eleganckich powozów. Potem, od połowy XIX w. władali zamkiem Platerowie, a w czasie I wojny, a potem wojny bolszewickiej 1920 r. został on gruntownie obrabowany i zniszczony. Mówi się na przykład, że bolszewicy wydarli ze ścian klatek schodowych 45 tys. ręcznie malowanych holenderskich kafli… A przecież nie najcenniejsze to przedmioty.
Po prostu wspólne dziedzictwo
Po próbach odnowy w czasach dwudziestolecia międzywojennego, pod władzą hitlerowców i bolszewików znów zamek marniał w ruinie. Dopiero w latach 50. ubiegłego wieku odnowiono mury i zagospodarowano gmach na szkołę. Teraz, powoli, odzyskuje walor zabytku. Na razie głównie z zewnątrz. Ale naprawdę warto kibicować odbudowie.
Warto wiedzieć
* Podczas powstania Chmielnickiego Kozacy wymordowali mieszkających w Wiśniowcu Polaków i zakonników z klasztoru karmelitów. W 1655 r. poważnie zniszczyli zamek. Wiśniowiec niszczony był też przez Turków w 1675 r. i przez Szwedów w czasie wojny północnej w 1705 r.
* W pogrzebie ostatniego z Wiśniowieckich, Michała Serwacego, wzięło udział 40 biskupów i księży – na tę okazję udekorowano ściany kościoła Karmelitów w Wiśniowcu czerwonym adamaszkiem i złocistym jedwabiem, a do dziesięciu stałych ołtarzy dobudowano 27 dodatkowych. Pogrzeb magnata uznawany jest za najwspanialszą tego rodzaju uroczystość w całym XVIII w. Zamknęło ją rozbicie herbu Wiśniowieckich (Korybut) na znak wygaśnięcia rodu.
* W latach 1941-42 Niemcy dokonali eksterminacji Żydów, którzy stanowili wówczas większość mieszkańców miasta. Największa egzekucja miała miejsce 11-12 sierpnia 1942 r. Rozstrzelano 2669 osób.
* Wiśniowiec był jednym z miejsc rzezi wołyńskiej. Kościół, gdzie pochowano Michała Serwacego, stał się azylem dla Polaków uciekających z wołyńskich wsi przed atakami Ukraińskiej Powstańczej Armii. W lutym 1944 r. został doszczętnie zniszczony przez UPA, a ukrywających się w nim Polaków – około 300 mężczyzn, kobiet i dzieci – wymordowano. W tym samym czasie w Wiśniowcu Starym zabito 138 Polaków. Kościoła karmelitów już nigdy nie odbudowano, a resztki ruin rozebrano w 1950 roku.
Pałac w Wiśniowcu na filmie z drona:
https://www.youtube.com/watch?v=mks5NbKCMfA