Po dwu stronach drogi widzę starożytne gruzy. Potrzaskane kolumny, zrzucone kapitele, fragmenty murów i murków. Antyczne wykopaliska zajmują sporą powierzchnię. Zachowały się ślady forum, łaźnie, a przede wszystkim port.

Port morski. Kiedyś Akwileja (Aquileia) była ważnym adriatyckim portem w Imperium Romanum. Stąd też wiodła w dzicz, za Alpy, jedna z nitek słynnego Szlaku Bursztynowego. Założona w 181 roku przed naszą erą na przełomie tysiącleci była jednym z ważniejszych miast tego państwa. Teraz leży 10 kilometrów od morza i jest niewielkim miasteczkiem liczącym około trzech tysięcy mieszkańców. Słynie z antycznych zabytków, a przede wszystkim z niezwykłych mozaik w bazylice Wniebowzięcia Matki Bożej (Basilica di Santa Maria Assunta).

Antyczne w formie, chrześcijańskie w treści

Gdy wchodzę do środka od razu spoglądam na podłogę. Pamiętam to wnętrze sprzed kilku lat. Już wtedy układanki stworzone przez dawnych artystów urzekły mnie i utkwiły na długo w pamięci. Były dla mnie świadectwem przełomu epok. Starożytna, doskonalona przez stulecia technika wykorzystana została do snucia całkiem nowej opowieści. Bo ? myślałam przyglądając się szczegółom ? czym się ten Chrystus różni od Bachusa?  Anioł trzymający wieniec laurowy ma coś wspólnego z cesarzem? Czym się różni od olimpijskiego zwycięscy? Czy muszą znaczyć więcej niż  znaczą ryby, kraby i rozgwiazdy, żółwie, ptaki i jelenie ukryte wśród geometrycznych i roślinnych ornamentów. Czy rybak jest Chrystusem, czy tylko rybakiem? Wszak to zwykły fach w nadmorskiej okolicy. Baranek jest barankiem, jak jeleń jeleniem? W śród nich swastyka ? pradawny znak solarny. Antycznym układankom uczeni przypisują chrześcijańskie odniesienia i przekazy. Twierdzą, że to najstarszy zachowany kościół chrześcijański na świecie.

Zapewne nie widzimy wszystkiego

Trudno opisać, trudno przypomnieć sobie nawet wszystkie przedstawienia. Jest ich mnóstwo. Powierzchnia mozaik zajmuje 760 metrów kwadratowych a jest możliwe, że nie odkryto jeszcze wszystkiego. Układanki powstały w IV wieku naszej ery, ale przemawiać miały do dojrzałej już chrześcijańskiej społeczności. 

Przeczytaj także...

Rzym. Na tropie mozaik

Autorka: Halina Puławska

W kościele św. Konstancji znajdują się najstarsze chrześcijańskie mozaiki z IV w. Powstały w przełomowym okresie przejścia od pogaństwa ku chrześcijaństwu, gdy funkcjonować zaczynała nowa wiara a obecne były wokół antyczne wzorce.

Kourion. Wielkie muzeum pod gołym niebem

Autor: Cezary Rudziński

To zainteresowanie starożytnych i pozostawione przez nich na Cyprze budowle i ich ruiny powoduje, że współczesna Wyspa Afrodyty, jak także jest nazywana od imienia tej greckiej bogini, stanowi ogromne muzeum pod otwartym niebem.

Pafos. Odkrycia polskiego profesora

Autor: Cezary Rudziński

W położonym w pobliżu portu w Pafos na Cyprze Parku Archeologicznym znajduje się jedno z odkryć dokonane przez prof. Kazimierza Michałowskiego. To głównie dzięki niemu całe Káto Páfos znalazło się na Liście UNESCO.

Poczytaj więcej o okolicy:

Grado. Zapomniana "pierwsza Wenecja"

Monte Santo di Lussari. Góra pielgrzymów i narciarzy

Marano Lagunare. Weneckie pamiątki i marina nad laguną

Tarvisio. U zbiegu trzech granic, trzech kultur