Blizne
Podkarpacki kościół z listy UNESCO
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Jubileusz 650-lecia obchodzi w tym roku nieco ponad trzytysięczna wieś Blizne nad rzeką Stobnicą. Leży ona na Pogórzu Dynowskim, w gminie Jasienica Rosielna, położona jest 4 km na północny zachód od powiatowego Brzozowa.
Swoją lokację w roku 1366 zawdzięcza królowi Kazimierzowi Wielkiemu. Nie byłoby jednak specjalnego powodu, aby odwiedzali ją turyści, bo podobnych wsi, także ze starymi metrykami, są w Polsce tysiące, gdyby nie kościół, znajdujący się od 2003 roku na liście dziedzictwa UNESCO. To jedna z najcenniejszych w kraju, gotycka drewniana świątynia, a obok niej unikatowy w skali światowej zespół plebański. Kościół ten, p.w. Wszystkich Świętych, zbudowany został na niewielkim, porośniętym obecnie starymi drzewami wzgórzu, nieco ponad sto metrów od drogi wojewódzkiej 886. Po jej drugiej stronie, w pobliżu dużego budynku szkolnego, stoi nowy, „strzelisty” kościół. Ten stary, drewniany, jest nadal czynną świątynią, zarazem jednak muzeum. Które – o czym informuje tabliczka z godzinami otwarcia, adresem internetowym dla wycieczek oraz numerem telefonu do przewodnika – zwiedzać można tylko z nim, a nie podczas mszy.
Budowa i przebudowy
Tę świątynię gotycką, z jodłowych bali łączonych na zrąb, wzniesiono około roku 1470. Zorientowano ją na wschód, budując nawę na planie kwadratu z węższym prostokątnym prezbiterium zamkniętym od wschodu trójbocznie, oraz z dostawioną do niego od strony północnej także prostokątną zakrystią. W ciągu ponad pięciu wieków istnienia, kościół ten był przebudowywany i rozbudowywany. Jego nawa i prezbiterium nakryte zostały jednym, dwuspadowym dachem o bardzo mocnej konstrukcji więźby, tzw. storczykowej. Okna umiejscowiono w nim tylko od strony południowej, z wyjątkiem jednego w ścianie wschodniej apsydy oraz dwu małych w zachodniej ścianie nawy. Wieżę z masywną nadwieszoną izbicą dobudowano w I połowie XVII w. i powieszono w niej dzwon z 1545 r. W folderze poświęconym temu kompleksowi drewnianej architektury kościelno-plebańskiej, a wydanym przez tutejszą parafię, znajdują się informacje o najważniejszych przebudowach świątyni: w II połowie XVII w. dobudowano na całym jej obwodzie tzw. soboty, które sięgały dolnych krawędzi okien. Na dachu zaś dodano wieżyczkę na sygnaturkę. Zniszczyła ją jednak w kilkadziesiąt lat później wichura, obecna pochodzi z 1745 r.
Dwieście lat bez zmian
Równocześnie w wieży dobudowano obszerny babiniec oraz powiększono główne wejście od strony południowej. Oprócz niego jest jeszcze drugie, w ścianie północnej. Kompleksowy remont świątyni, który znacznie zmienił jej bryłę, przeprowadzono w roku 1811. Rozebrano wówczas XVII-wieczne soboty, ściany zewnętrzne oszalowano gontami, powieszono i podwyższono zakrystię. A do południowej ściany nawy dobudowano obszerną kruchtę. I od tamtego czasy nie wprowadzano żadnych zmian, prace ograniczając do wymiany gontów i innych niezbędnych robót ciesielskich oraz współcześnie konserwatorskich. Tylko w latach 70. XX w. zrekonstruowano drewniany parkan, tzw. „Kalendarz ludowy” z 4 kaplicami.
Ze strychu ponownie do ołtarza
Do kościoła wchodzimy z przewodniczką. Jego wnętrze, zaraz po przekroczeniu progu, robi wrażenie jeszcze silniejsze niż widok z zewnątrz. Ściany pokryte są bowiem unikatowymi polichromiami. Oprócz ołtarza głównego są dwa, również duże, boczne. Ten pierwszy nie jest pierwotnym. Jego dominującym akcentem był bowiem tryptyk z lat 1515-1520, z zachowaną do naszych czasów rzeźbą Madonny z około roku 1500 wykonaną według rysunku Albrechta Dűrera. W stylu nawiązującym do twórczości Wita Stwosza. W XVII w., gdy wymieniano wystrój kościoła, zbudowano nowy ołtarz główny z obrazem Chrystusa Ukrzyżowanego. Zaś drewnianą figurę Matki Bożej z tryptyku ustawiono na postumencie obok ołtarza. Noszono ją jako feretron podczas procesji i pielgrzymek, ale na początku XX w. trafiła ona po prostu na strych, gdzie przeleżała dosyć długo.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz