Chmielnik
Pomnik z okruchów macew

A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Do świętokrzyskiego Chmielnika Żydzi przybyli około 1565 roku. Prawdopodobnie byli potomkami uciekinierów z Hiszpanii, których wygnano z tego kraju w 1492 roku.
Gmina rosła w siłę, więc w 1630 r. Krzysztof Gołuchowski, pan na Chmielniku, wydał pozwolenie na budowę synagogi. Stoi ona (obecny budynek jest o sto lat późniejszy) do dziś. Członków żydowskiej gminy grzebano przez lata na cmentarzu przylegającym do synagogi. Na początku XIX wieku władze miejskie zabroniły pochówków w środku miasta i nakazały utworzenie cmentarza poza terenem zabudowy. W 1820 roku powstał więc nowy kirkut w Chmielniku. Znajduje się on przy dzisiejszej ul. Mruczej, na północ od synagogi.
Przez 120 lat chowano tu chmielnickich Żydów. Podczas II wojny światowej Niemcy doszczętnie zniszczyli kirkut. Przez ponad 60 lat było to miejsce zapomniane, opuszczone, porośnięte krzakami. Tylko zainteresowanym udawało się odnaleźć pojedyncze fragmenty nagrobków. Dopiero w roku 2008 roku dzięki staraniom Chmielnickiego Stowarzyszenia Kulturalnego i przy finansowym wsparciu pochodzącej z Chmielnika a zamieszkałej w Izraelu rodziny Kalisz, kirkut ogrodzono i uporządkowano. Podniesiono ocalałe macewy, z odłamków stworzono pomnik.
Pomnik? wygląda sztucznie. Ale jest i gromadzi fragmenty nagrobnych tablic. Te właśnie odłamki robią wrażenie. Ale jeszcze bardziej przemawiają do wyobraźni pojedyncze macewy sterczące z wystrzyżonej łąki.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- o synagodze w Chmielniku w naszym portalu
- o dziejach chmielnickich Żydów warto poczytać na stronie miasta
Tekst: Do świętokrzyskiego Chmielnika Żydzi przybyli około 1565 roku. Prawdopodobnie byli potomkami uciekinierów z Hiszpanii, których wygnano z tego kraju w 1492 roku. – żadne źródła historyczne nie potwierdzają tego (poza tym iż w 1565 r. Chmielnik odwiedził żydowski kupiec z Sandomierza). Spisy ludności z Chmielnika (do 1600 roku) w ogóle nie wymieniają Żydów jako mieszkańców miasta.