Szczyrzyc
Co kryją bramy klasztoru
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Burzliwe dzieje opactwa cystersów w Szczyrzycu nie pozostały bez wpływu na obecny wygląd zespołu architektonicznego. Klasztor i kościół p.w. Wniebowzięcia NMP pochodzą z pierwszej połowy XVII w., chociaż w 1765 r. zostały zniszczone przez pożar.
Budowę nowego klasztoru oraz przebudowę kościoła rozpoczął w 1607 roku opat Stanisław Drohojewski, a świątynię konsekrował w 1642 roku biskup Tomasz Oborski. W kościele zachowały się jednak oryginalne fragmenty gotyckie, m.in. ostrołukowe portale, a stylistyka całości też nawiązuje do tradycji gotyckich. Zabytkowe są ołtarze z XVII i XVIII w. oraz inne elementy barokowego wyposażenia, a w ołtarzu głównym znajduje się, odsłaniany tylko na krótko, gdyż normalnie zakrywa go obraz ze sceną Wniebowzięcia, otoczony kultem, XVI-wieczny obraz MB Szczyrzyckiej.
Na wewnętrznych stronach murów klasztornych są różne tablice pamiątkowe, m.in. poświęcona wielkiemu artyście scen polskich Juliuszowi Osterwie, ufundowana przez jego przyjaciela, opata Stanisława w 1947 roku. Warte uwagi są detale zdobiące drewniane drzwi. W zespole klasztornym jest też niewielki, wewnętrzny, ale ze starymi drzewami park, a także XVII-wieczny budynek nazywany spichrzem, chociaż w pewnym okresie stanowił on siedzibę opata, a obecnie jest tu muzeum. To dodatkowa atrakcja turystyczna. W 1954 r. ówczesny opat dr Stanisław Kiełtyka założył klasztorne muzeum, w którym zgromadził zbiory sztuki sakralnej. Po tym jak cystersi najpierw odzyskali w 1978 roku wspomniany spichlerz, a następnie przebudowali go na muzeum historyczne, w 1984 roku zbiory przeniesiono właśnie tu. Decyzją Ministerstwa Kultury i Sztuki stało się ono filią Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie.
W zbiorach tych znajduje się sporo ciekawych i cennych eksponatów, chociaż ich ekspozycja robi wrażenie trochę amatorskiej i chaotycznej. Tak. np. na środku sali górnej zwanej zbrojownią, pomiędzy kolczugami z XVI wieku a obok gablot z bogatym zbiorem minerałów, rud metali i skał, a także? zębem mamuta, można obejrzeć wazy japońskie w nienajlepszym stanie. W innym broń: drzewcową ? cep bojowy, berdysz, spisę kozacką; sieczną zachodnieuropejską i osobno wschodnioeuropejską; azjatycką ? miecz japoński ? katanę, nóż określany jako ?harakiri?, kris malajski; ponadto azjatycką i palną. Niestety nie zawsze przy eksponatach znajduje się informacja, czy to oryginał czy kopia.
Do niewątpliwie cennych eksponatów należy XIX-wieczna kopia mapy świata z XIII w. Konrada Milera z Hanoweru, przedstawiająca ziemię jako okrągłą płaszczyznę, której centrum stanowi Jerozolima. Zaznaczona na niej jest również Polska. Ubożuchna jest kolekcja monet (większość w nienajlepszym stanie) od czasów Władysława Jagiełły do 1918 roku. W sali zwanej środkową można obejrzeć figurę Matki Boskiej z XVI w. ?Psałterz Dawidowy? z XVIII w. oraz tłumaczenia Jana Kochanowskiego ? starodruk po polsku, ale czcionką gotycką. A także ornaty i dalmatynki z XVII, XVIII i XIX w. Na szafach zaś rzeźby ludowych twórców Jędrzeja Wowry z Gorzenia Górnego i Józefa Janosa z Dębna Podhalańskiego.
Na klatce schodowej eksponowane są zdjęcia klasztorów cysterskich w Polsce oraz mapa rozprzestrzeniania się i ich filiacji w naszym kraju. Na dole zaś, w sali zwanej ludową, kącik poświęcony historii browarnictwa klasztornego w Szczyrzycu, z etykietami warzonego w nim niegdyś piwa ?Frater?. Dodam, że budynek browaru jest obecnie rewaloryzowany i ma zostać w nim wznowiona produkcja piwa. Zgodnie bowiem ze swoją regułą szczyrzyccy cystersi prowadzili niegdyś, dysponując ponad tysiącem hektarów ziemi, rozległe gospodarstwo rolne ze stawami, młynem i wspomnianym browarem. Kontynuują to, na znacznie mniejszym (ok. 200 ha) obszarze. To tu znajduje się największa obecnie hodowla czerwonych krów polskich, będąca stadem zachowawczym tej rasy. Niestety, ze względów sanitarnych i ochronę gatunku, nie można jej zwiedzać.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz