Dolina Aosty
Kraina trochę włoska, a trochę francuska
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Po upadku imperium ziemie te podlegały we wczesnym średniowieczu różnym mniej lub bardziej efemerycznym organizmom państwowym. W tym okresie perspektywicznie ważne było ustalenie się w VI wieku pod Pont-Saint-Martin granicy między (merowińską) Burgundią, do której przynależała Aosta, a Lombardią. Owe sui generis przeorientowanie ku terenom później politycznie i kulturowo francuskim oddają nazwy dolinnych miejscowości niejednokrotnie dedykowane postaciom związanym z dziejami Francji, jak Saint Martin de Tours, Saint Denis czy Saint Remi. Włączona następnie do istniejącego od 933 roku burgundzkiego Regno di Arles inaczej Regno delle Due Borgogne stała się Aosta po inkorporacji tegoż 1032 r. do Sacro Romano Impero własnością hrabiego Umberto Biancamano, uważanego za założyciela dynastii sabaudzkiej, ażeby tym samym wejść w skład Sabaudii (Contea di Savoia 1003-1416, od 1416 Ducato di Savoia).
Życie polityczne oraz społeczne Aosty, ze względu na jej warunki naturalne, ogniskowało się w gęsto tutaj stawianych, silnie ufortyfikowanych feudalnych twierdzach i kasztelach. W ramach Sabaudii alpejska kraina, prawnie wprzódy (1033-1302) Contea di Aosta następnie (1302 r.) przekształcona w Ducato di Aosta, dysponowała pewnym rodzajem niezależności, potwierdzanej i rozszerzanej, z apogeum w XVI wieku (zniesienie ok. 1770 r.).
Italianizacja i industrializacja
Losy Sabaudii dzieliła aż do epoki Risorgimento. W zamian za francuską pomoc wojskową w zjednoczeniu Włoch scedowała wtedy Piemont-Sardynia na rzecz Latyńskiej Siostry układami z 1858 i 1860 roku Sabaudię, z wyjątkiem właśnie jej wschodniego kawałka w postaci Aosty, który pozostał przy Regno di Sardegna przekształconym 1861 w Regno d’Italia. Drugi syn pierwszego króla Włoch otrzymał tytuł Duca d’Aosta, używany przez Casa Savoia od początków 18. stulecia (porównywalny przykładowo z Duc d’Orléans czy Duke of York). Administracyjnie Aosta tworzyła od 1859 r. jeden z okręgów Provincia di Torino (Circondario di Aosta). Likwidująca okręgi reforma terytorialna 1927 uczyniła zeń nową prowincję (Provincia di Aosta).
Wykrojona z turyńskiej postrzegana była wonczas trochę jako sztuczna, także dlatego iż objęła przylegający od południa czysto włoski rejon Canavese (d. Circondario di Ivrea). Będąc obszarem styku kulturowego stanowiła Aosta w dobie rządów faszystowskich rzecz jasna obiekt rozmaitych zabiegów mających za cel nadanie jej bardziej włoskiego oblicza. Język włoski stał się więc jedynym dopuszczonym do oficjalnego użytku, francuski zaś poddano na różne sposoby marginalizacji, między innymi poprzez usuwanie go ze szkolnictwa czy likwidację wychodzącej w nim prasy. Ponadto dokonano, przeważnie zarządzeniem z 1939 roku, zwłoszczenia toponimów gminnych mających formę francuską, przykładem Pont-Saint-Martin na Ponte San Martino (1929 r) albo Pré-Saint-Didier na San Desiderio Terme (dotyczyło to także francuskich nazw w Piemoncie; w Dolinie Aosty wszystkie te zmiany anulowano 1946).
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz