Prażmów
Kościół, dwór Ryxów i szczere pole
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Prażmów, wieś gminna miedzy Piasecznem a Grójcem, jest dziwną wsią. Urząd gminy stoi w polu, kościół pośrodku niczego. W zaniedbanym parku schowany jest opuszczony dwór. Ludzkie domostwa są gdzieś daleko.
Wieś notowana jest w XV wieku, jako parafia i siedziba rodu Prażmowskich. Wiele o niej historia nie mówi. Odnotowano jeszcze potyczkę ze Szwedami w czasie Potopu, starcie w Powstaniu Styczniowym. Dwa jednak wspomniane zabytki zasługują na uwagę.
Kościół św. Franciszka z Asyżu
Zobaczymy go z drogi; przed nim jest duży parking. Klasycystyczna budowla stanęła w początkach XIX wieku z fundacji ówczesnego właściciela Piotra Czołchańskiego, wystrój sfinansował już kolejny właściciel wsi – Franciszek Ryx. Barokowe ołtarze przywieziono z kościoła oo. Jezuitów z Warszawy, ołtarz wielki pochodzi z kościoła dominikanów w Warce. Wnętrze jest jasne i przestronne.
Dwór Ryxów
Do niedawna jeszcze w dawnym dworze mieścił się ośrodek zdrowia. To dawało szansę na utrzymanie obiektu. Jednak od czasu, gdy przychodnia zyskała nową siedzibę, dwór stoi pusty i niszczeje. Trzyma się jakoś eternitowy dach, ale na ściany wchodzą już liszaje wilgoci. Potrzebna tu szybka interwencja. Klasycystyczny budynek jest murowany, zbudowany na planie prostokąta, przykrytym dachem naczółkowym. Na froncie pokaźny herb Ryxów – Pierścień. W starym parku rośnie jeszcze kilka potężnych drzew. Podjazd z gazonem okolonym strzyżonym żywopłotem z bardzo starych głogów. Na tyłach, pod skarpą nad Jeziorką jest miejsce na ognisko. Wokół poniewierają się porzucone butelki.
Królewski kamerdyner
Dwór wybudował w 1820 roku wspomniany już Franciszek Ryx. Był on potomkiem także Franciszka, protoplasty rodu, który do Rzeczypospolitej przyjechał z Flandrii. Zatrudnił się najpierw jako fryzjer na dworze Sapiehów, a w 1763 r. jako kamerdyner, wtedy jeszcze stolnika litewskiego, Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ze sługi stał się królewskim przyjacielem i powiernikiem, zarządzał jego finansami. Stanisław August nobilitował Ryxa, nadał mu też majątek Prażmów. Dwór pozostawał w rodzinie przez cały wiek XIX.
Warto wiedzieć
* W budynku dawnej gorzelni znajduje się teraz restauracja. Zachował się też budynek dawnej stajni, ale zajmuje go chyba skład budowlany.
* Przed siedziba gminy jest mapa okolicy; obok wiatka, stojak na rowery i tablica informacyjna: to początek ścieżki rowerowej w Dolinie Jeziorki.
* Póki nie wybudowano nowej siedziby, urząd gminy znajdował się w pałacu w nieodległej sąsiedniej wsi – Woli Prażmowskiej.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz