Kalisz
Miejskie bramy, baszty i mury obronne

Wczesne fortyfikacje Kalisza były konstrukcjami drewniano-ziemnymi. W połowie XIV wieku zastąpiły je umocnienia murowane.
W roku 1257 książę Bolesław Pobożny lokował miasto na prawie średzkim. Kalisz, okolony rzeką Prosną, rozbudowywał się. Powstawały kościoły, cechy rzemieślnicze i rozwijał się handel. W Kaliszu przebywali władcy, książęta, tu był zamek królewski, tu podpisywano traktaty. Kalisz leżał na tzw. Szlaku Bursztynowym biegnącym z Włoch przez Śląsk do Bałtyku. Gród chronił kupców zmierzających tym szlakiem.
Zasługi króla Kazimierza
Tak znaczące grody chroniły się przed najeźdźcami za pomocą murów obronnych i baszt. Należało więc zbudować fortyfikacje, aby miasto było bardziej bezpieczne. Inicjatorem budowy murów ceglanych był król Kazimierz Wielki. W Kaliszu mieszkali jego dziadkowie, rodzice matki Jadwigi Bolesławówny. Mam na myśli błogosławioną Jolentę i Bolesława Pobożnego, fundatorów katedry i klasztoru franciszkanów.
Za czasów Kazimierza Wielkiego, ok. roku 1350 miasto w całości otoczono fortyfikacjami. Mury biegły wzdłuż odnogi rzeki Prosny. Obwód murów pokrywał się z granicami dzisiejszego śródmieścia. Miały one kształt owalu, długość około 1600 m, a powierzchnia miasta wewnątrz murów wynosiła 18 ha. Mury dodatkowo otoczone były fosą.
W roku 1418, to jest w osiem lat po bitwie pod Grunwaldem, Władysław Jagiełło zarządził Kaliszowi opłaty targowe z przeznaczeniem na reperację murów miejskich. Fortyfikacje były remontowane i modernizowane do połowy XVII w.
Największe roboty modernizacyjne przeprowadzono po pożarze miasta w roku 1537. Objęły one rozbudowę głównych bram, przebudowę lub budowę nowych baszt oraz przebudowę murów. Gdy Kalisz w roku 1655 zajęli Szwedzi, wzmocnili mury obronne. Fortyfikacje ucierpiały jednak w następnym roku i zaczął się ich upadek.
Według planu miasta z XVIII wieku mury miejskie miały tę samą długość co wcześniej, wysokość od 4 do 6 m, a ich grubość sięgała 1,8 m. Ceglane mury posadowione były na fundamencie kamiennym. Było w nich 15 baszt i cztery bramy. Najważniejsze były bramy Wrocławska i Toruńska (wzniesiono ją już 1283 r.), a mniej ważne to Piskorzewska i Łazienna.
Według opisu z roku 1778 mury były bardzo zdewastowane. Toteż Komisja Dobrego Porządku zdecydowała ich rozbiórkę. W roku 1790 rozebrano Bramę Wrocławską. Inne bramy i baszty, oprócz Dorotki i Baszty Artyleryjskiej, też już nie istnieją.
Zamek jako centrum obrony
Kaliski zamek królewski znajdował się w okolicy dzisiejszego Liceum im. Adama Asnyka. Miał powierzchnię 7 tys. łokci kw., czyli ok. 4200 m kw. Zamek był ceglany i gotycki. Jego budowla stanowiła ważny punkt wśród murów obronnych. Stał w linii murów, a od zewnątrz podparty był murowanymi skarpami. Miał cztery kondygnacje i mieścił sale reprezentacyjne.
Przy ruinach zamku w Kaliszu postawiono
nowe tablice informacyjne .