Pilzno
Muzeum loutek, czyli kukiełek

A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W trzypiętrowej, renesansowej kamienicy na południowej pierzei Rynku (Náměsti Republiky), mieści się niezwykłe Muzeum loutek. Czyli muzeum kukiełek, ewentualnie marionetek.
Pilzno, 170-tysięczne miasto wojewódzkie z zachodnich Czechach, odegrało znaczącą rolę w dziejach teatrzyków kukiełkowych. Tu, w 1930 roku, powstał pierwszy profesjonalny teatr kukiełkowy. Tu działał też, początkowo amatorsko, prof. Josef Skupa (1892-1957).
Josef Skupa i jego pasja
Teatrzyki kukiełkowe najpierw pojawiły się w Chinach, w Europie znane były już kilka wieków temu. Początkowo jako objazdowe, na wozach ze scenami odwiedzającymi różne miejscowości, zwłaszcza podczas jarmarków. Później były to teatrzyki rodzinne. W końcu, zwłaszcza w okresie międzywojennym i po II wojnie światowej, stałe, zawodowe. Kukiełki, różnie nazywane ze względu na sposób ich wykonania i animacji, m.in. pacynkami, marionetkami, jawajkami, wykorzystywane były także w teatrach z aktorami oraz w szopkach politycznych.
Telewizja i internet zmarginalizowały teatrzyki kukiełkowe, ale nie wyparły ich całkowicie. Stanowią one nadal atrakcję, zwłaszcza dla dzieci, żywo reagujących na to, co dzieje się na scenach.
Wspomniany Josef Skupa urodził się w Strakonicach, ale we wczesnym dzieciństwie przeniósł z rodzicami do Pilzna. Ukończył w 1915 r. Szkołę Rzemiosł Artystycznych, studiował też w Akademii Sztuki i Architektury w Pradze. W Pilźnie pracował jako nauczyciel, wykonywał scenografie teatralne i współpracował z amatorskim teatrem lalek ludowego lalkarza Karela Nováka.
Spejbl i Hurvinek
Wymyślił i wykonał kukiełkę Spejbla, karykaturę chytrego mieszczanina, z którym od 1920 roku występował, razem z inną kukiełką, Kašparka. W 1926 jego współpracownik zrobił mu w prezencie figurkę Hurvinka, pomniejszonego i ulepszonego Spejbla. I ta para, jako ojciec i jego niesforny synalek, zawojowała scenę teatrzyku lalek, od 1930 r. profesjonalnego. Skupa występował także w programach radiowych, nagrywał płyty gramofonowe, parze jego kukiełkowych bohaterów poświęcono też książki. Podczas II wojny był w 1944 r. więźniem gestapo, a później więzienia w Dreźnie, z którego uciekł podczas wielkiego alianckiego nalotu dywanowego w lutym 1945 r.
Po wojnie odtworzył swój teatr lalek, jeździł z nim po świecie, miałem okazję poznać go podczas występów gościnnych w Polsce. Odlana w brązie rzeźba Spejbla i Hurvinka stoi na pilzneńskich plantach, nazywanych tu Sadami. Josef Skupa odkrył też, wcześniej, talent Jiřiho Trnký (1912-69), autora kreskówek, animatora, założyciela w 1936 r. własnego teatru kukiełek, a w 1945 r. studium filmów animowanych, zdobywając nawet w 1946 r. nagrodę na festiwalu filmowym w Cannes. I tym dwu wybitnym twórcom poświęcono sporo miejsca w pilzneńskim muzeum.
Nie tylko ekspozycja muzealna
Poznać można w nim, na trzech piętrach budynku, historię czeskiego lalkarstwa, poszczególne spektakle, niezliczone kukiełki i inne eksponaty, oczywiście oryginalne. Muzeum jest oczywiście dostosowane do współczesnych wymogów zwiedzających. Niektórymi lalkami mogą oni poruszać, oglądać na niewielkich scenach animowane fragmenty przedstawień itp. Jest to bardzo interesujące zarówno dla dzieci, jak i przychodzących z nimi rodziców bądź opiekunów.
Muzeum Loutek oferuje również bardzo bogaty program dla dzieci i rodzin. Przede wszystkim programy edukacyjne dla przedszkolaków i uczniów. „W warsztacie lalkarskim profesora Skupy”, pouczający „Přiběh na niti” (Opowieści na nitce). Czy „Lazebnický dvorek” (Kominek łazienkowy), nawiązujący do odkrycia na podwórku muzeum program poświęcony tajemnicom barokowego łaziebnictwa. Są też programy rodzinne, możliwość organizowania w muzeum obchodów urodzinowych dzieci z mnóstwem atrakcji, czy pierwsza w świecie wypożyczalnia teatrzyków rodzinnych z kukiełkami, aby móc w domu organizować przedstawienia.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- o muzeum kukiełek w czeskim Pilźnie tegoż autora w naszym portalu
Dodaj komentarz