Brzesko
Do Opiekunki Ludu Wiejskiego
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Brzesko ? położone w odległości 10 km na wschód od Pyrzyc ? jest wioską, do której warto zajrzeć. A są ku temu przynajmniej dwa powody: Brzesko jest punktem na turystycznym szlaku czerwonym Ziemi Pyrzyckiej im. Stanisława Jansona i celem maryjnych pielgrzymek.
Tak czy owak wszystkie drogi prowadzą do brzeskiego kościoła parafialnego pw. Narodzenia NMP. Sama wioska zachowała układ owalnicy, w której dwie drogi schodzące się w jedną na przeciwległych wylotach ze wsi otaczały plac, miejsce wspólne dla mieszkańców. Brzeski plac wyciągnięty jest w owal. W nim, na wzniesieniu stoi kościół. W wiosce pozostało część chat liczących sobie po trzy wieki bez mała. Charakteryzują się wąską ścianą frontową z wejściem od strony szczytu i tzw. czarną kuchnią ? ogromnym kominem pośrodku ? typową dla budownictwa wiejskiego XVIII i XIX w. na terenach Pomorza Zachodniego.
To stara wieś…
Jej istnienie w XII w. potwierdzają przekazy związane z misją chrystianizacyjną biskupa Ottona z Bambergu. Droga wiodła ze Stargardu do Pyrzyc i tu w 1124 r. w Ziemi Jordan ? w Brezku słowiańskim przyjęło chrzest pierwszych 30 Wendów. Jordan to do dzisiaj używana nazwa strumyka płynącego nieopodal Brzeska. W 1996 r. ustawiono nad nim krzyż z napisem przypominającym to zdarzenie. Pierwszy kościół powstał w Brzesku na przełomie XII i XIII w. z ociosanego granitu i polnych kamieni. Zbudowany pierwotnie na planie prostokąta o wymiarach 10 x 28 m jako świątynia jednonawowa, w następnych wiekach ulegał zmianom architektonicznym. Stojąca obok murowana z cegły trzypiętrowa wieża zastąpiła w XIX w. drewnianą, która spłonęła w 1808 r. We wnętrzu kościoła znajdują się godne zachwytu zabytkowe elementy wystroju: renesansowy tryptyk szafkowy z figurą NMP, ambona i stalaktytowy drewniany sufit, elementy ściśle związane z kultem NMP i jego utrzymaniem po nastaniu reformacji.
Dostojna Madonna z Dzieciątkiem
Nie wyklucza się, iż kult maryjny zaszczepiły w Brzesku norbertanki z klasztoru w Wyszkowie nad Regą, którym książę Barnim I przekazał cześć wioski. Być może ofiarowały do kaplicy figurę Madonny. Ta, którą widzimy obecnie w ołtarzu ? gotycka drewniana figura NMP pochodzi z pocz. XV w. i jest prawdopodobnie kopią rzeźby z katedry w Lubece. Dostojna Madonna z Dzieciątkiem stoi na półksiężycu depcząc głowę szatana. Głowę jej wieńczy korona, w dłoni trzyma berło, a mały Jezus jabłko ? symbole władzy królewskiej nad światem. Płaszcz Marii z fałdami symbolizuje cnotę opieki. Rzeźba Madonny stoi w centrum otwartego ołtarza otoczona figurami świętych niewiast ? Barbary, Małgorzaty, Katarzyny i Doroty. W bocznych zamykanych skrzydłach umieszczono figury dwunastu apostołów. Cierpienie i męka Chrystusa są tematem malowideł na zewnętrznych skrzydłach ołtarza, widocznych po jego zamknięciu. Powstanie szafki w 1613 r. wynikło z kompromisu pomiędzy protestantami nie uznającymi kultu maryjnego, a tymi, którzy pragnęli zachować ten zwyczaj, zapamiętany lub przekazany w rodzinnej tradycji. Kościół w Brzesku był jedynym na Pomorzu, w którym figura NMP pozostała.
Iluzje we wnętrzu
Stalaktytowy, drewniany sufit wykonany został przez Michała Pahla, pomocnika młynarza. Jego portret wyrzeźbiony w drewnie z medalionem wypełnionym symbolami ciesielki i tarczą z napisem informującym, iż ozdobił ten kościół robotą ciesielską, stolarską i rzeźbiarską w roku 1697 wisi naprzeciwko ołtarza. Pseudosklepienie daje iluzję podziału na dwie nawy. Żebra sklepienia wspierają się na wiszących wspornikach ozdobionych liśćmi akantu i szyszkami. W kolorowych łukach unoszą się na niebieskim tle postacie aniołów z instrumentami muzycznymi i gałązkami palm. Wstęgi wypełniają biblijne wersety. Renesansowa ambona z baldachimem i kolumienkami powstała w tym samym czasie co szafka ołtarza. Twórca obydwu był Michał Haentz z Choszczna.
Kościół jest zwykle otwarty…
Przez kratę można zajrzeć do wnętrza, obejść drogę krzyżową. I można się spodziewać, że zjawi się proboszcz i poprowadzi jak przewodnik opowiadając barwną historię brzeskiej parafii.
Warto wiedzieć
W 1992 r. dekretem metropolity diecezji szczecińsko-kamieńskiej brzeski kościół otrzymał tytuł Sanktuarium Maryjnego pod wezwaniem Matki Bożej Brzeskiej oraz Opiekunki Ludu Wiejskiego.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz