Transept i nawa były miejscem pochówku książąt i fundatorów . Tu m.in. spoczęli: fundator klasztoru Warcisław Świętoborzyc i książę szczeciński Barnim I.

Zewnętrzna elewacja (zdjęcia 3-5) nawy ukazuje etapy jej budowy. Dwa romańskie przęsła od strony transeptu z romańskimi oknami, następne ? gotyckie. Szczególnej uwagi wymaga fasada zachodnia. Dwa boczne czworokątne występy (szerszy na klatkę schodową) wyszczuplają ścianę, podobnie jak strzeliste  ostrołukowe blendy (płytkie ślepe wnęki w kształcie okien) po bokach ogromnego gotyckiego okna (obecnie zamurowanego). W szczycie fasady niezwykła ?ślepa? rozeta: misterna ośmioramienna gwiazda pośrodku, otoczona rozetkami jest oryginalnym dziełem kolbackiego architekta. Ponad wejściem subtelny fryz z cegły (wymagający niestety natychmiastowej interwencji konserwatorów). Obok fasady widoczny jest fragment ściany nawy bocznej.

Dom konwersów (zdjęcie 9) zbudowany został na granitowym fundamencie, kryjącym piwnice. Wyższe kondygnacje wykonano z cegły o wątku wendyjskim (jak cały kompleks). Znajdowało się tutaj dormitorium i refektarz konwersów. Na ścianie od strony wirydarza widoczne są ślady krużganków.

Dom opata (zdjęcie główne) był wielokrotnie przebudowywany. Najciekawszy jest zachodni portal gotycki, który został przebudowany na okna. W trakcie prac konserwatorskich odkryto oryginalną XIV-wieczną polichromię.

Co jeszcze  można  zobaczyć w Kołbaczu?

Z własności zakonu pozostała XV. wieczna gotycka stodoła (zdjęcie 10), a raczej owczarnia ? jedyny tego typu obiekt na Pomorzu, a z obwarowań klasztornych  jedna baszta zwana więzienną z połowy  XIV w. Z końca XVIII w. pochodzą położone naprzeciwko  klasztoru neoklasycystyczne: pałac (zdjęcie 11 ? obecnie siedziba Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki w Krakowie) i dworek (zdjęcie 12) ? opuszczony przez szkołę ponad dwadzieścia lat temu popada w ruinę. Wybudowano nową szkołę wiejską nieopodal klasztor, nie przeprowadzając stosownych badań archeologicznych. Co było, uległo bezpowrotnie zniszczeniu.

Warto wiedzieć

* Kołbacz to tzw. agromiasto. Położony jest w odległości około 20 km na południe od Szczecina w gminie Stare Czarnowo.
* Opactwo w Kołbaczu było pierwszym na Pomorzu i największym, jego filiami były opactwa w Oliwie, w Bierzwniku koło Choszczna i w Mironicach koło Gorzowa Wlkp. Struktura zakonu oparta była na systemie filialnym.
* Obecnie w Polsce czynnych jest kilka klasztorów cysterskich (m.in. w Oliwie) podległych opactwom: w Mogile (Kraków), Wąchocku, Jędrzejowie i Szczyrzycu.
* W 1990 r. Rada Europy podjęła decyzję o utworzeniu szlaku turystycznego: ?Drogami Cystersów? w ramach międzynarodowego programu ?Europejskie Drogi Kulturowe?.

Przeczytaj także...

Bellapais. Skrawek dawnej Francji na Cyprze

autor: Erwin Jan Kozłowski

Na Cyprze osiedliły się liczne zgromadzenia z Europy zachodniej, niektóre dotarły tutaj w XII lub XIII wieku po kilkudziesięcioletniej egzystencji w Palestynie. Opactwo Bellapais jest świadkiem tamtych czasów...

Szczecin. Gryf – genius loci pomorskiego grodu

autor: Halina Puławska

Przywędrował prawdopodobnie do Europy Zachodniej wraz z rycerstwem w czasie wypraw krzyżowych. Stał się elementem europejskiej heraldyki, schodząc z tarcz rycerskich, na których był znakiem zakutych w zbroje po czubek głowy wojów.

Wąchock. Romańskie opactwo cystersów

autor: Teresa Pąkowa

Opactwo w Wąchocku jest jednym z najpiękniejszych przykładów architektury romańskiej w Polsce. Kościół przylega do klasztoru, zaś sam klasztor zbudowany jest wokół wewnętrznego dziedzińca.

Poczytaj więcej o okolicy:

Krępcewo. Wiejski kościół von Wedlów

Puszcza Bukowa. Zwolnij! Tutaj czas ma inny wymiar

Przelewice. Znów kwitnie ogród dendrologiczny

Niekłończyca. Królewska fundacja na królewskim polu