Laon
Wieże katedry ozdabiają rzeźby wołów
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Rozeta w ścianie wschodniej wita się z powstałą wcześniej rozetą zachodnią. Różyca na zachodniej fasadzie udekorowana została sceną Sądu Ostatecznego, ta wschodnia prezentuje Kościół po Apokalipsie. W centrum znajduje się Matka Boska z Dzieciątkiem w towarzystwie aniołów, Jana Chrzciciele oraz Izajasza. Dookoła niej promieniście ułożono 12 medalionów z uczniami Jezusa. Na ścianach katedry odkryte zostały fragmenty polichromii dającej pojęcie o kolorystyce wewnętrznych ścian.
Skąd się wzięły woły
Wieże to ciężkie budowle, wzniesione na planie kwadratów i ośmioboków. Lekkości nadają im liczne łuki i prześwity. Wewnątrz wież umieszczono klatki schodowe.
Katedra w Laon miała mieć siedem wież. Ostatecznie zbudowano cztery – dwie na fasadzie zachodniej i dwie nad portalami transeptu. Piątą jest latarnia. Wieże nie są równej wysokości. Ta z fasady zachodniej i ta z transeptu południowego mają po 56 m. Wyższa od nich o 4 m jest wieża transeptu północnego.
Według legendy kamienie do budowy kościoła dźwigały mityczne woły – co samo w sobie jest intrygujące – i w ramach wdzięczności właśnie rzeźbami wołów udekorowano wieże świątyni. Jak było – nie wiadomo. Jednakże dekoracja wież rzeźbami wołów jest elementem wyjątkowym kościoła. Ozdobione realnej wielkości figurami wołów zachwyciły architektów.
Późniejsze dzieje
Konsekracja katedry w Laon miała miejsce około roku 1235, chociaż budowa i ornamentacja nadal trwały. W XIV w. powstało tu 27 kaplic, które rozmieszczono między przyporami.
Wielka Rewolucja Francuska zdewastowała świątynię, obchodząc się – zwłaszcza z portalami fasady zachodniej – klasycznie, poddając dekapitacji prawie wszystkie rzeźby, co jest widoczne w wielu tympanonach i portalach do dzisiaj.
Wybuch prochu w pobliżu katedry w 1870 r. wysadził w powietrze wszystkie witraże. Ich rekonstrukcja jest majstersztykiem – powiodła się praktycznie w 100 proc.
Podczas I wojny światowej Niemcy zainstalowali w katedrze szpital polowy, co uchroniło ją przed zdemolowaniem.
Trzy portale
Tympanon i dwa pierwsze łuki w portalu Sądu Ostatecznego w Laon powstały już około 1160 r., reszta natomiast u schyłku XII wieku. Środkowy portal ukoronowania NMP zachował, po akcji demolki rewolucjonistów, oryginalny tympanon.
Trzeci portal przyozdobiony jest sceną Narodzin Chrystusa i elementami sceny Zwiastowania. Jedyną figurą, jaką oszczędzili rewolucjoniści, był śpiący Nabuchodonozor, widoczny pod stopami świętego. Na całej fasadzie umieszczono mityczne stwory i smoki oraz schematyczne gargulce.
Nie istnieje już drewniana dzwonnica, która zdobiła fasadę zachodnią. Stała między wieżami a jej wysokość sięgała niemalże wysokości wież. Zniszczona w czasie rewolucji została zastąpiona figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem w towarzystwie aniołów. Może i lepiej. Wydaje się, że powstało dzięki temu otwarte międzywieżowe okno, nadające fasadzie lekkości.
* * *
Budowniczowie katedry w Laon wprowadzili wiele innowacji, które naśladowano w innych katedrach francuskich, również w angielskich, jak ścięta absyda, nisze portali z wimpergami**, które pojawiają się w katedrze w Chartres. Ale woły są tylko w Laon.
* Druid (druida z celtyckiego) to starożytny kapłan celtycki, który przewodził obrzędom i ceremoniom religijnym. Druidzi sprawowali także sądy oraz przepowiadali przyszłość z lotu ptaków lub z wnętrzności zwierząt.
** Wimperga to dekoracyjne wykończenie w kształcie trójkąta, wieńczące szczyt portalu albo ostrołuk okna.
Dodaj komentarz