Czas największej świetności garncarstwo w podradomskim miasteczku Iłża przeżywało w końcu XVI i na początku następnego wieku. Miasto garnkami stało. W 1594 r. tylko na  jarmark św. Michała, garnki ciągnęło do Krakowa aż 56 koni? 

Wożono je na Litwę, Białoruś, ponoć nawet do Szwecji. Ale to szwedzki potop przyniósł zniszczenie miasta i upadek profesji. Do poprzedniej świetności nie wróciła już nigdy. Po garncarzach z Iłży pozostał jeden garncarski piec. Stoi na skraju prywatnej posesji, ale jest udostępniony do zwiedzania. Konstrukcja jest ogromna, sięga prawie dachu stojącego obok domu jednorodzinnego. Tak naprawdę do dwa piece, przykryte jedną wspólną kamienną konstrukcją, wysoką na kilka metrów. Widać wnętrze, palenisko. Ten ostatni piec, wzniesiony został w połowie XIX w, w czasach, gdy garncarstwo w Iłży próbowało się odradzać. Należał do zmarłego w 1962 roku Stanisława Pastuszkiewicza mistrza garncarskiego, ostatniego starszego iłżeckiego cechu.

Na odrodzenie było jednak za późno. Konkurencji z metalowymi garnkami i wyrobami manufaktur nie wytrzymały gliniane naczynia. Nawet w samej Iłży około 1823 roku powstała Fabryka Naczyń Fajansowych Leviego Sunderlanda. Do dziś zachował się jej gmach, przy ulicy Podzamcze. Fabryczka istniała do 1903 roku, kiedy to spłonęła. Potomkowie właściciela przebudowali ją wtedy na kamienicę czynszową, która stoi do dziś i nazywana jest ?domem Sunderlanda?.

Przeczytaj także...

Iłża. Maleńkie miasteczko na wielkim szlaku

Autorka: Teresa Pąkowa

Miasto powstało na szlaku z północy, od Gdańska do Krakowa, z czego czerpało korzyści do XVII w. Dziś również przecina je wielki szlak drogi krajowej nr 9, ale zalety tego położenia są dość wątpliwe. Przez małe, spokojne miasteczko przejeżdża nieprzerwany strumień tirów.

Kraków. Kazimierz, konkurent stołecznego grodu

Autorka: Barbara Górecka

Dzisiejszy Kazimierz jest pełen kontrastów. Prawie na każdej ulicy pięknie odnowionym budynkom towarzyszą walące się ruiny, które nie miały szczęścia w odbudowie. W ciągu dnia to dość senne miasteczko. Ożywia się wieczorem...

Szydłowiec. Jezusek Palmowy powrócił do miasta

Autorka: Anna Ochremiak

W Szydłowcu Jezusek Palmowy ciągnięty był na wózku podczas procesji spod renesansowego ratusza, symbolizującego Górę Oliwną, do gotyckiego kościoła farnego, który wyobraża Jerozolimę. Zwyczaj reaktywowano w 2005 roku.

Poczytaj więcej o okolicy:

Chlewiska. Podrabiany antyk w pałacu Odrowążów

Czarnolas. Muzeum całkiem z niczego

Iłża. Maleńkie miasteczko na wielkim szlaku

Chlewiska. Huta żelaza na… węgiel drzewny