Rohatyn
Wokół pomnika Roksolany

Czy Roksolana to rzeczywiście urodzona w Rohatynie Nastia Lisowska – taki napis jest na jej tutejszym pomniku – tego na pewno już nie uda się ustalić. Ale stanowi ona dodatkowy magnes przyciągających tu, nad rzeczkę Hnyła Lipa, turystów.
fot: Cezary Rudziński
Rohatyn. Wokół pomnika Roksolany
Niemal dotykając wschodniej pierzei rynku, wznosi się najstarsza z zachowanych świątyń - późnogotycki, z 1533 r., katolicki kościół p.w. św. Mikołaja, ufundowany przez Ottona Chodeckiego.
  • Rohatyn. Wokół pomnika Roksolany
  • Rohatyn. Wokół pomnika Roksolany
  • Rohatyn. Wokół pomnika Roksolany
  • Rohatyn. Wokół pomnika Roksolany
  • Rohatyn. Wokół pomnika Roksolany
  • Rohatyn. Wokół pomnika Roksolany
  • Rohatyn. Wokół pomnika Roksolany
  • Rohatyn. Wokół pomnika Roksolany
  • Rohatyn. Wokół pomnika Roksolany
  • Rohatyn. Wokół pomnika Roksolany
  • Rohatyn. Wokół pomnika Roksolany
Uwaga! Materiał został zamieszczony w naszym portalu już ponad rok temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Pośrodku dużego, jak na dawne galicyjskie miasteczko, rynku zamienionego w skwer, na kilkumetrowej kolumnie wznosi się nadnaturalnej wielkości, ponad trzymetrowy posąg Roksolany (1500-58). J jednej z najbardziej znanych, zwłaszcza dzięki telewizyjnemu serialowi, tureckich sułtanek.

Pochodziła ona podobno właśnie stąd, z Rohatyna (???????), ośmiotysięcznego dziś, podobnie jak w latach 30-tych XX w. gdy należał on do Polski, miasta powiatowego (rejonowego) w województwie stanisławowskim (współcześnie w obwodzie iwano-frankowskim). Piszę podobno, gdyż informacje o niej pojawiają się we współczesnych polskich i ukraińskich przewodnikach turystycznymi oraz w Wikipedii. Miała być ona córką miejscowego popa i nazywała się Aleksandra (lub Anastazja, po ukraińsku Nastia) Lisowska. Potwierdzającym to starszym źródłem, jest cytat z pisma polskiego poety okresu baroku Samuela Twardowskiego (1600-61) o ?córce podłego popa z Rohatyna, niewolnicy oddanej do seraju?. Zapis jednak nie wymieniania nazwiska, a poza tym powstał w ponad sto lat po uprowadzeniu przez Tatarów w jasyr urodziwej Rusinki.

Niezwykła kariera tatarskiej branki

Jej historia i niezwykła kariera na dworze sułtańskim w Konstantynopolu jest dosyć dobrze znana i udokumentowana. Trafiła tam do haremu jako niewolnica, której nadano imię Haseki Hürrem (?Rozpromieniona?, ?Roześmiana?), prawdopodobnie już w roku jej porwania, 1520. Gdyż w następnym, 1521, urodziła Sulejmanowi Wspaniałemu (1494-1566, panował od 1520 r.) pierwszego syna Mehmeda (zmarł w 1543 r.). Urodziwa, inteligentna, przebiegła i bezwzględna, dała mu jeszcze czterech synów (z których Selim został sułtanem) oraz ukochaną córkę Mihrimah. Potrafiła zostać nie tylko czwartą i ostatnią żoną tego sułtana, ale i mieć wpływ na jego rządy. A także na następcę tronu. To podobno dzięki jej intrygom Sulejman Wspaniały rozkazał udusić swojego (i trzeciej żony Mahidevran), syna Mustafę (1515-53), c o utorowało drogę do tronu jej synowi urodzonemu w 1524 r., który jako Selim II panował w latach 1566-74. Była tak ukochana przez sułtana, a zarazem ważna, że na jego polecenie wielki architekt Mimar Sinan zbudował na cmentarzu przy meczecie Suleymaniye jej piętrowe mauzoleum, w którym spoczęła po śmierci. Dziś jedną z turystycznych atrakcji Stambułu.

Ponad osiem wieków dziejów

Czy Roksolana to rzeczywiście urodzona w Rohatynie Nastia Lisowska ? taki napis jest na jej tutejszym pomniku ? tego na pewno już nie uda się ustalić. Ale stanowi ona dodatkowy magnes przyciągających tu, nad rzeczkę Hnyła Lipa, turystów. Chociaż nie brak i innych, wartych uwagi atrakcji. Rohatyn ma bowiem już ponad ośmiowiekową przeszłość. Jako osada wspominany był w źródłach pisanych od 1184 roku. Wymieniony jest też w dokumencie wystawionym w 1390 roku przez papieża Bonifacego IX przemyskiemu biskupowi Erykowi. Prawa miejskie (magdeburskie) nadał mu w 1415 r. król Władysław Jagiełło. Z ważniejszych dat w dziejach miasta warto wspomnieć o istnieniu już w 1440 roku kościoła katolickiego. W 1509 miasto splądrowane zostało przez wojska mołdawskiego hospodara Bohdana, a wdowa po właścicielu miasta, Barbara z Pileckich, uprowadzona została wraz z synami. W 1520 Rohatyn przeżył najazd tatarski, podczas którego miała zostać uprowadzona Roksolana. W 1535 r. król Zygmunt Stary przekazał Rohatyn w zarząd królowej Bonie, a w roku następnym nakazał zbudowanie w nim fortyfikacji, sukiennic i ratusza.

Tragiczne lata

To na miejscu tego ostatniego ? nie przetrwał historycznych burz ? stoi pomnik Roksolany. Wspomnę jeszcze, że w 1648 roku miasto zajęte zostało przez zbuntowanych kozaków Bohdana Chmielnickiego. A po I rozbiorze Polski w 1772 roku włączone zostało do Austrii. Po I wojnie światowej ? do 17 września 1939 roku, do sowieckiego najazdu na Polskę, należało ponownie do Rzeczypospolitej.

Czytaj dalej - strony: 1 2

Poczytaj więcej o okolicy:

 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij