East Side Gallery jest najdłuższym zachowanym odcinkiem dawnego Muru Berlińskiego. Ciągnie się wzdłuż Szprewy na długości 1316 m.  Znajduje się w dzielnicy Friedrichshain.

Zaczyna się mniej więcej na wysokości dworca Wschodniego (Ostbahnhof), a kończy przy ulicy Warszawskiej (Warschauer Straße) w pobliżu Oberbaumbrücke. W tym miejscu granica światów przebiegała wzdłuż rzeki, mur, tak zwany wewnętrzny,  był dodatkowym jej zabezpieczeniem.

Braterski pocałunek

East Side Gallery nazywana jest największą na świecie galerią na świeżym powietrzu. Jest ważnym punktem na turystycznej mapie Berlina, opisanym w każdym chyba przewodniku. Odwiedza ja ponoć  półtora miliona turystów rocznie. Zawiera od 104 do 106 graffiti (różne są dane, nie liczyłam) namalowanych przez 118 artystów z 21 krajów. Powstały one po upadku NRD po wschodniej stronie muru i odnowione zostały po 20 latach, w 2009 roku. Najbardziej znanym obrazem jest Brotherly Kiss, którego autorem jest Rosjanin  Dimitri Vrubel, pokazujący Leonida Breżniewa i Ericha Honeckera w braterskim pocałunku. Niewiele ustępuje mu malowidło Birgit Kinder Test the Best, przedstawiające trabanta przebijającego się przez mur. Wrażenie robi Vaterland namalowany przez Niemca Günthera Schaefera ? niemiecka flaga z gwiazdą Dawida, przypomnienie Kristallnacht ? pogromu Żydów w hitlerowskiej Rzeszy. Wśród najznamienitszych wymieniane jest też malowidło Berlin-New York, Gerharda Lahra. Ale i inne godne są uwagi.

Konserwacja i naruszanie praw

Już dwa lata po pomalowaniu, w 1991 roku objęto ten fragment muru ochroną, jako zabytek. W 1996 roku powstało stowarzyszenie (Verein Künstlerinitiative East Side Gallery) mające na celu zachowanie tego pomnika dla potomności.Wtedy odnowiono i zabezpieczono pierwsze malowidła, większość odmalowano do 2009 roku, na dwudziestą rocznicę obalenia muru. Niektórzy artyści odnowili swoje prace samodzielnie, za innych to zrobiono. To znów wywołało ogromny konflikt miedzy twórcami a restauratorami, dotyczący praw autorskich i ingerencji społeczników w prace autorów murali sprzed  dwudziestu lat. Sprawa oparła się o sąd.

Na budowie

Ochrona wkrótce okazała się bardzo potrzebna, bo tereny nad Szprewą są atrakcyjne dla inwestorów, którym resztki muru przeszkadzają w komercyjnych przedsięwzięciach. Najpierw w 2006 roku zarząd dzielnicy zezwolił na stworzenie 40-metrowej luki w związku z budową centrum O2 World. To wielka hala widowiskowa znajdująca się naprzeciw muru, po drugiej stronie ciągnącej się tu wzdłuż rzeki ulicy Mühlenstraße. Jest miejscem wielu wydarzeń sportowych i koncertów: tu ? dla przykładu ? występowała Madonna. Aby jednak umożliwić w tym miejscu dostęp do Szprewy, przesunieto fragment muru i ustawiono go równolegle do pierwotnego przebiegu, ale bliżej rzeki. Największe jednak protesty spowodowała zgoda władz dzielnicy na budowę 60-metrowego luksusowego apartamentowca usytuowanego między pasem muru a Szprewą. Wymagało to przestawienia kolejnego, 23-metrowego fragmentu fortyfikacji. W 2013 roku robotników przestawiających betonowe elementy w inne miejsce powstrzymała 6-tysięczna manifestacja. Ale pod koniec ubiegłego roku budynek był już prawie gotowy.

Zabawa pod Lichtgrenze

Ja, w mojej wędrówce wzdłuż Berlińskiego Muru, dotarłam tu późnym popołudniem, 9 listopada 2014 roku, w dzień kulminacji uroczystości rocznicowych z okazji ćwierćwiecza obalenia granicy. Ciągnęła się i tędy Lichtgrenze (o instalacji napisałam w osobnym artykule) a wzdłuż muru i wyznaczających jego przebieg świetlistych baloników, wędrowały nieprzebrane radosne tłumy. Święto trwało do późnego wieczora.

Warto wiedzieć

Jedno z przejść przez mur, przegrodzone metalowa kratą, upodobali sobie zakochani i wieszają na nim kłódki ? to nie most, ale mur miłości. Przy południowym krańcu muru, w pobliżu Oberbaumbrücke jest trochę kramów z pamiątkami.

Przeczytaj także...

Berlin. East Side Gallery: malowany Mur Berliński

Autorka: Halina Puławska

Uznany za zabytek – pozostawiony jako świadectwo minionej, niechlubnej historii – oblegany jest przede wszystkim przez turystów, gdyż jego szare betonowe płyty pokryte zostały graffiti, specyficznym komentarzem historycznym.

Berlin. Cmentarz splantowany pod mur

Autorka: Anna Ochremiak

Obecny cmentarz św. Jadwigi jest dziś najstarszym cmentarzem katolickim w Berlinie i zajmuje nieco ponad dwa hektary. Pochowano tu wielu znamienitych berlińczyków, których groby już nie istnieją. Zostały zniszczone w czasie budowy muru.

Side. Antyczna przeszłość współczesnego kurortu

Autor: Cezary Rudziński

Miasto odrodziło się dopiero u schyłku Imperium Osmańskiego, na początku XX wieku. Stało się pod jego koniec przede wszystkim miejscowością turystyczną.

Poczytaj więcej o okolicy:

Berlin. Tętnią życiem tereny targowe

Berlin. Etniczne kolekcje tuż za miedzą

Berlin. Stare drzewo na olimpijskim stadionie

Berlin. Wieża strażnicza nad kanałem