Kwidzyn
Katedra, zamek i gdanisko w jednym
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Potężny architektoniczny kompleks zamkowo-katedralny to najważniejszy zabytek 38-tysiecznego miasta Kwidzyn, w województwie pomorskim.
I chociaż stanowi oddział muzeum największej ceglanej budowli świata, dawnego krzyżackiego zamku w Malborku, nie jest zabytkiem pokrzyżackim. Ale miał też w przeszłości epizody krzyżackie.
Kiedyś tu była Pomezania
Na obszarze dawnej Pomezanii, w historycznych Prusach Górnych, grodzisko Kwedis, o nazwie zapisywanej w kronikach m.in. jako Quedin lub Quedzyn, istniało w XI w. Ale najprawdopodobniej zniszczone zostało w trakcie toczonych na tych terenach walk Mazowszan z plemionami pruskimi. Osadę, która otrzymała lokację miejską na prawie chełmińskim, założył w 1233 r. mistrz krzyżacki Hermann von Balka.
Była to baza wypadowa dla „chrystianizacji” Prusów. Było w niej około 50 domów i zabudowań. Ale już w 10 lat później została ona zniszczona. Odbudowana, też przez Krzyżaków, została w 1285 roku (do 1587 r.) stolicą biskupstwa pomezańskiego. Budowa zamku, który – z późniejszymi rozbudowami i przebudowami zachował się do naszych czasów, rozpoczęła się w roku 1320. Zaś miasto ponowną lokalizację otrzymało w roku 1336, już z nazwą, zachowaną do 1945 roku – Marienwerder. Czyli Ostrów Maryjny lub Kępa Mariacka. Nazwę tę zapisywano po łacinie jako Insula Sanctae Mariae.
Średniowieczne dzieje
Warto wspomnieć, że w roku 1466, po wojnie trzynastoletniej, Kwidzyn pozostał przy Prusach, które stały się polskim lennem. Pierwsza wzmianka o zamku w źródle pisanym, jako castrum Merginwerder, pojawiła się 132 lata wcześniej, w roku 1334. Prawdopodobnie nie był on wówczas jeszcze wykończony. Wzniesiono go z kamieni oraz dominujących cegieł jako czteroskrzydłową budowlę na planie bliskim kwadratowi.
Z wieżami w narożnikach, dwukondygnacyjnym krużgankiem na dziedzińcu i bramą od północy. Z tej strony znajdowało się bowiem gospodarcze przedzamcze. Wiadomo, że w połowie XIV w. był w nim już refektarz – duża jadalnia. Zaś w latach 80. tegoż wieku ukończono gdanisko.
Unikatowe rozwiązania
To jedna z dwu unikatowych obecnie w skali światowej części tego kompleksu. Był to bowiem największy w Europie… ustęp (latryna) – wykusz odchodzący na zewnątrz murów obronnych. Zbudowany jako kryte przejście wsparte na pięciu wysokich, ceglanych arkadach, z obronnymi strzelnicami. Połączony z zamkiem na wysokości I piętra i tak zbudowany, że nieczystości spadały na zewnątrz murów obronnych. Dla porównania wspomnę, że podobne rozwiązanie („Kurza Stopka”) w Zamku Królewskim na Wawelu w Krakowie, to tylko niewielki wykusz wysunięty nieznacznie poza i ponad murami i pełniący w przeszłości również inne funkcje. Kwidzyńskie gdanisko jest, jak już wspomniałem, jednym z dwu unikatowych rozwiązań w tym kompleksie architektonicznym.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz