Ulucz
Samotna cerkiewka na leśnej polanie
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Cerkiewka stoi samotna na leśnej polanie. Dlaczego zbudowano ją w głuszy? Rzeczywiście plan był inny. Miała stanąć we wsi nad rzeką?
Gdy zgromadzono materiały i już planowano budowę, ciężkie jodłowe bale nagle znikły. Znaleziono je na wzgórzu. Niemałym trudem zniesiono z powrotem, ale nadprzyrodzona siła znów przeniosła drewniane kłody. I jeszcze raz. Aż w końcu zrezygnowano z walki: cerkiew stanęła w miejscu ?wybranym?.
Młodsza niż myślano
Do niedawna uczeni uważali, że cerkiew w Uluczu powstała w latach 1510-1517. To oznaczałoby, że jest najstarszą drewnianą cerkwią w Polsce. Jednak badania dendrologiczne wykazały, że jest ona o półtora wieku młodsza, powstała w roku 1659. Nie zmienia to jednak faktu, że jest jedną z najpiękniejszych, w dodatku stoi w urokliwym miejscu, na wzgórzu nad Sanem.
Klasztorna i obronna
Cerkiew powstała jako świątynia należąca do monastyru bazylianów. Klasztor otoczony był dwoma pierścieniami kamiennych murów obronnych z bramami wejściowymi i z drewnianymi wieżami. Gdy w XVIII w bazylianie opuścili Ulucz, cerkiew stała się parafialną i służyła mieszkańcom wsi w większości greckokatolickim. Po 1947 r., gdy ukraińskich mieszkańców Ulucza wysiedlono do Związku Radzieckiego, cerkiew zaczęła podupadać ? stopniowo rozkradano ją i dewastowano. Wyposażenie trafiło do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, a sama budowla pod opiekę tego skansenu. Wyremontowano ją i zadbano. I taki stan pozostał do dziś.
Pusto we wnętrzu
Świątynia ma konstrukcję zrębową, bryła podzielona jest na trzy części: prezbiterium, nawę i babiniec. Po obu stronach prezbiterium są dwa pomieszczenia pastoforia ? służące przygotowaniu duchownych do nabożeństwa. To rzadkość, budowano je tylko w najstarszych cerkwiach. Dachy i kopuła nad nawą kryte są gontem, podobnie część ścian. Całą konstrukcję otaczają soboty połączone z szerokimi podcieniami przed babińcem ? to dookolny daszek, pod którym noc mogli spędzić wierni, którzy na nabożeństwo przyszli z daleka dzień wcześniej ? w sobotę. Wnętrze dość puste, zachowały się jedynie fragmenty polichromii z czasów budowy. Przed cerkwią ustawiono tablicę poświęconą pochodzącemu z pobliskiej wsi Jawornik Ruski księdzu Michałowi Werbyckiemu, autorowi muzyki do hymnu narodowego Ukrainy. Na przycerkiewnym cmentarzu zobaczymy kilka ciekawych starych kamiennych nagrobków.
Warto wiedzieć
* Zwiedzanie wnętrza jest możliwe, po telefonicznym uzgodnieniu z opiekunem cerkwi: klucz w domu przy wjeździe do wsi od strony Dobrej (Ulucz 16, tel.: 345 234 234).
* Dojazd z Sanoka przez Mrzygłód i Dobrą (21 km). Z Rzeszowa przez Dynów (60 km). Ulucz leży w woj. podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Dydnia.
* Aby dojść do drewnianej świątyni, trzeba zostawić samochód w dolinie, na parkingu. Stąd wspinamy się stromą ścieżką na szczyt zalesionego wzgórza Dębnik (po tutejszemu Dubnyk). Wznosi się ono ok. 70 metrów ponad dolinę Sanu, na wysokość 344 m n.p.m. Po drodze mijamy murowana kapliczkę postawiona tu z okazji zniesienia pańszczyzny w 1848 r.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz