Dobra Szlachecka
Cerkiewka na pięterku dzwonnicy
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Z drogi widać cerkiew. Drewnianą świątynię pod wezwaniem św. Mikołaja zbudowano w 1879 roku. Jest niebrzydka, dobrze utrzymana, wokół ślady prowadzonego właśnie drobnego remontu.
Zrębowa konstrukcja oszalowana deskami. Dachy dwuspadowy, kalenicowy, kryty blachą. Każdą z części akcentują cebulaste kopuły na tamburach. We wnętrzu kompletny ikonostas i polichromie z przełomu XIX i XX wieku. Pierwotnie cerkiew była świątynią greckokatolicką, obecnie służy jako kościół pw. Podwyższenia św. Krzyża. Dlaczego tak encyklopedycznie? Bo w miejscowości Dobra Szlachecka nad Sanem nie cerkiew jest najważniejsza, lecz prowadząca do niej bramka-dzwonnica.
Bramka starsza niż cerkiew
Wieża-dzwonnica pełni jednocześnie funkcję bramy na teren cerkiewny. Znajduje się w osi świątyni od strony prezbiterium. Wpisana jest w kamienny mur otaczający jej teren. Zbudowano ją w XVII w., przebudowano w kolejnym stuleciu. Była bramą-dzwonnicą cerkwi, która poprzedzała tę, którą mamy możliwość oglądać współcześnie.
Zrębowa kaplica na pięterku
Brama-dzwonnica składa się z trzech kondygnacji, z których każda pełniła osobną funkcję. Najniższa jest murowana z kamienia, na planie kwadratu, otynkowana i pobielona, sklepiona kolebkowo. To właściwe wejście na teren przy świątyni. Kolejna kondygnacja jest drewniana ? ma konstrukcję zrębową przykrytą stropem z grubych bali i nadwieszony ganek oparty na czterech słupach z zastrzałami. To najciekawsze miejsce: tu znajdowała się? cerkiew.
Jak obchodzono niewygodne reguły
W kościele greckokatolickim do czasów synodu zamojskiego obowiązywała liturgia przeniesiona wprost z cerkwi prawosławnej: w jednej cerkwi, przed jednym ikonostasem można było odprawiać msze tylko raz dziennie. Potrzeby parafii najwyraźniej były większe. wybudowano więc nad bramką pięterko, przegrodzono konstrukcją z carskimi i diakońskimi wrotami, zawieszono w odpowiednim porządku ikony? Był ikonostas, była więc i cerkiew? Nie znamy jej wezwania. Podobnie radzono sobie w wielu innych cerkwiach w bliższej i dalszej okolicy, najczęściej jednak to dodatkowe pomieszczenie na dodatkowy ikonostas wygospodarowywano z chóru lub pomieszczeniu w wieży nad babińcem. Tu było inaczej. Do czasu, aż synod zamojski z 1720 r. pozwolił stawiać w cerkwiach greckokatolickich ? wzorem kościołów katolickich ? boczne ołtarze. Przy nich, a nie przed ikonostasem, można było sprawować kolejne tego samego dnia liturgie.
Teraz już tylko stary dzwon
Trzecia kondygnacja ma konstrukcję słupową. To właściwa wieża z nadwieszoną izbicą, nakryta dachem namiotowym. Wiszą w niej dwa dzwony, a jeden z nich nosi datę 1627 rok. Współcześnie to główna funkcja niezwykłej wieży-bramy.
Warto wiedzieć
* Cerkiew (i bramkę) można zwiedzać, o ile uda się zastać dysponentów kluczy. Należy o nie pytać w domu obok sklepu (naprzeciwko cerkwi).
* Obok cerkwi stoi stary nieużywany budynek plebanii.
Poczytaj więcej o okolicy:
Komentarze: 2
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Ludzie!!! Cerkiew jest z XV wieku. Co za ignorant historyczny pisze takie artykuły. Jakbym Cię pismaku spotkał, to bym Ci uśmiech poprawił, abyś się historii nauczył.
Szanowny Panie Sobiepanie! Mimo uszu puszczam groźby i wyzwiska, zupełnie niepotrzebne zresztą.Chętnie nauczę się historii, gdy zyskam od Pana pomoc w postaci informacji, skąd zaczerpnął Pan wiedzę o czasie budowy tej cerkwi. Ja znajduję tylko takie, jakie zawarłem w artykule.