Drewniany wiatrak stoi przy drodze nr 801 z Warszawy do Puław. Po prawej (zachodniej) jej stronie, jeśli jedziemy ze stolicy. Nie sposób go przeoczyć, wyraźnie wznosi się na wzgórzu.

Nie ma skrzydeł, stoi już tylko drewniany korpus, dziurawo szalowany deskami i z dziurawym gontowym dachem. Aż wstyd, że w takim stanie znajduje się jeden z najstarszych drewnianych zabytków na Mazowszu i – zdaje się – jedyny zachowany tu wiatrak typu koźlak. W każdym razie ja innego nie kojarzę, choć pamiętam, że w czasach mojego dzieciństwa było ich więcej. Ten – tak przynajmniej wyczytałem – pracował jako młyn elektryczny do końca XX wieku. Konstrukcja słupowo-ramowa ma być zdrowa, maszyny sprawne. Ale dlaczego nikt nie zadba o to by nie niszczał? Tego pojąć nie potrafię. Do rejestru zabytków wpisany został już w 1959 roku.

Hrabiowska fundacja

Dość dokładnie znana jest historia wiatraka. Jej skrót pozwolę sobie wiernie zacytować za Portalem Podróżnika w.drogę.pl: …został zbudowany w 1838 roku przez hrabiego Seweryna Łubieńskiego. Miał on za żonę Amelię, córkę Jacka Jezierskiego(1722-1805), kasztelana łukowskiego i właściciela ziemi sobieńskiej. Z tego też powodu hrabia Łubieński zarządzał częścią majątku Jezierskiego, a między innymi Sobieniami Kiełczewskimi. Tam postanowił zbudować na usypanym wzgórzu wiatrak. Na podwalinie do dziś przetrwał zapis: „Błogosław Boże Jaśnie Panu, który młyn funduje. Niech Jego Pan Bóg w zdrowiu, szczęściu szanuje”. Jest też podpis: „Budowniczy Bocheński dnia 1.01.1838 r. Fundator Jaśnie Wielmożny Pan Seweryn hrabia Łubieński”. Wtedy młyn służył wyłącznie na potrzeby dworu Łubieńskich i Jezierskich. 2 lutego 1864 roku Sobienie Kiełczewskie Drugie zostały rozparcelowane i sprzedane włościanom. Wiatrak i zabudowania wraz z ziemią (80 prętów kwadratowych) zakupili Wojciech i Anna Żołądek z domu Kuśmirek. 8 lutego 1870 roku wiatrak z przyległościami przekazany został Mariannie Bączkowskiej. Jest w posiadaniu rodziny do dziś.

Piwniczny kopiec

Konstrukcja ma wysokość około 8 metrów. Stoi na sztucznym kopcu. Legenda mówi, że pochowano w nim szwedzkiego dowódcę w czasie Potopu, a usypali go – czapkami – jego żołnierze. To ludowy przekaz, nie wiadomo czy prawdziwy. We wnętrzu kopca jest natomiast piwnica, przed nią studnia. Wszystko to na prywatnej działce, ale nieogrodzonej, nie ma też zakazu wstępu. Z zewnątrz można więc obejrzeć konstrukcję.

Warto wiedzieć

Sobienie Kiełczewskie znajdują się w gminie Sobienie Jeziory, w powiecie otwockim (woj. mazowieckie).

Przeczytaj także...

Oblazy. Trzy młyny trzech gmin

Autorka: Barbara Górecka

W Obłazach trzy sąsiadujące ze sobą gminy zbudowały w XIX w trzy młyny. Było to dobre miejsce na taką inwestycję, bo właśnie tu z trzech potoków spływających ze gór Choczańskich powstaje rzeka Kwaczanka. Dwa młyny istnieją do dziś.

Lipniki. Ostatni już wiatrak na Kurpiach

Autor: Piotr Olszak

Młynarz jest dumny ze swojego wiatraka i chętnie o nim opowiada. Z jego relacji wynika, że został on wybudowany przez pradziada, który się schronił na Kurpiach przed represjami po Powstaniu Styczniowym.

Bukowiec. Park krajobrazowy wśród wzgórz

Autorka: Barbara Górecka

Dzisiaj opiekę nad parkiem i zabudowaniami sprawuje Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej. Planuje się przywrócenie pierwotnego wyglądu parku. Odbudowano już Herbaciarnię, a przy Mauzoleum prowadzone są prace.

Poczytaj więcej o okolicy:

Augustów. Wieś pośród Kozienickiej Puszczy

Wodynie. Drewniany kościółek w mazowieckiej wsi

Żelechów. Rynek, kocie łby i sukiennice pośrodku

Lewiczyn. Straż u Pocieszycielki Strapionych