Ołomuniec ma swój zegar astronomiczny ? orloj. Znajduje się on w północnej fasadzie ratusza. Umieszczono go w ostrołukowej niszy o wysokości 14 metrów.

W obecnym wyglądzie zegara dominuje dekoracja mozaikowa Karela Svolinskiego pochodząca z lat pięćdziesiątych XX wieku, w obowiązującym wtedy stylu socrealistycznym. Teraz właściwie w niczym nie przypomina on dawnego. Dekoracja składa się z medalionów umieszczonych po bokach niszy. Przedstawiają one prace charakterystyczne dla poszczególnych miesięcy w roku. W łuku niszy jest motyw konnej procesji zwanej w języku czeskim ?Jízda králů?. Na dole umieszczono portrety ukazujące przedstawicieli klasy robotniczej.

Pięćset lat w ratuszu

Zegar ratuszowy zadziwiał już od XV wieku. Legenda mówi o latach 1419-22, jednak archiwa podają czas powstania wnęki pod zegar jako 1474 rok. Niepodważalna wzmianka o zegarze pochodzi z 1519 roku, kiedy to zbudował go mistrz Hanusz. W materiałach archiwalnych nie został jednak ślad o najdawniejszym wyglądzie zegara. Został on odnowiony i usprawniony podczas pierwszej rekonstrukcji w latach 1573-75. W pracach uczestniczył osobisty astronom i lekarz cesarza Maksymiliana II, oraz ołomuniecki zegarmistrz.

Trzy sfery średniowiecznego świata

Zegar przedstawiał wtedy średniowieczne wyobrażenie o budowie świata. Był to gotycki ołtarz skrzydłowy z rzeźbiarskimi i malarskimi dekoracjami. Znajdowały się w nim ruchome figurki z mechanizmami muzycznymi oraz obrazy na drewnie. Świat podzielony był na trzy sfery. Ziemska to kalendarium, gwiezdna to planetarium, a anielska to figury aniołków trzymających pałeczki połączone z kurantami.

Zegarmistrz, ślusarz, matematyk, astronom i jezuita

W czasie wojny trzydziestoletniej zegar był mocno zniszczony. Kolejny remont przypadł na lata 1661-62. Dokonała tego grupa fachowców: zegarmistrz, ślusarz, matematyk, astronom i jezuita. W tym okresie wzbogacono dekoracje malarskie malowidłami ściennymi o tematyce siedmiu sztuk wyzwolonych. Malowidła umieszczono na wewnętrznych powierzchniach wnęki. Dolną część zegara zajmowały tarcze Fabrycjusza z czterema mniejszymi po bokach. Cyferblaty wskazywały kwadranse, pełne godziny planety, znaki dni oraz tzw. nierówne godziny. Dzień w roku wskazywany był na kalendarium przez anioła trzymającego wskazówkę.

Przeczytaj także...

Ołomuniec. Ciekawe dzieje orloja

Autor: Cezary Rudziński

Ołomuniecki Orloj istniał już w XV wieku. Początkowo gotycki, przechodził on przeobrażenia renesansowe, barokowe, neogotyckie i? socrealistyczne. To również ciekawa historia.

Ołomuniec. W zakamarkach starego ratusza

Autor: Cezary Rudziński

Ten, pierwotnie gotycki, który dotrwał do naszych czasów z przebudowami i przeróbkami renesansowymi, barokowymi, neogotyckimi, a w przypadku Orloja także socrealistycznymi, zbudowano w pierwszej połowie XV wieku.

Rostock. Hanzeatycki zegar astronomiczny

Autorka: Halina Puławska

To jedyny na świecie tego typu zegar „chodzący”, z zachowanymi prawie wszystkimi oryginalnymi częściami. Należy do typu hanzeatyckich zegarów astronomicznych będących mechanicznymi arcydziełami.

Poczytaj więcej o okolicy:

Ołomuniec. Przez place i ulice stolicy Moraw

Ołomuniec. Katedra świętego Wacława

Ołomuniec. Morowa kolumna na rynku

Helfštýn. Stary zamek zajęli kowale