Wysowa
Na łemkowskim cmentarzu
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Wędrując po Łemkowszczyźnie odwiedzałam cmentarze. Wiejskie, malutkie, zadbane i mające „coś” czego nie potrafię określić.
Nie widziałam tam wielkich, bogatych grobowców ale skromne obeliski. Bardzo stare i pięknie wykonane krzyże nagrobne, ładne kapliczki przy cmentarzach i drogach przykuwały wzrok. Do oglądania cmentarzy łemkowskich i zwracania uwagi na kapliczki i krzyże przydrożne zainspirowała mnie książka pana Andrzeja Piecucha wydana przez Gminny Ośrodek Kultury w Uściu Gorlickim.
Cmentarz na krańcu wsi
Teren cmentarza we wsi Wysowa otoczony jest kamiennym murem z drewnianym, daszkiem. W latach 1994-96 cmentarz został wyremontowany za pieniądze mieszkańców i Urzędu Gminy Uście Gorlickie. W tym czasie zbudowano kaplicę cmentarną p.w. Zmartwychwstania. Miejsce znalazł tu dzwon „loretański” pochodzący z dawnej kaplicy w Hucie Wysowskiej. Ma podobno moc rozganiania gromadzących się chmur burzowych…
Urok łemkowskich krzyży
Na cmentarzu znajduje się wiele zabytkowych nagrobków i krzyży: drewnianych, żeliwnych lub wykonanych z kamienia. Na niektórych z nich są umieszczone płaskorzeźby Matki Bożej, św. Piotra , inne są ozdobione ażurowymi półkolistymi daszkami i motywami kwiatowymi. Jest tu ciekawy krzyż żeliwny z odlewami postaci Marii i św. Jana Ewangelisty u jego stóp, pochodzący z 1914 roku nagrobek z porcelanową postacią M. B. Różańcowej z Lourdes, jest też i bardziej współczesny nagrobek z 1961 roku z płaskorzeźbą M. B. Częstochowskiej. Pod krzyżami często znajdują się figurki aniołków. Cokoły są trzyczęściowe tworzące rodzaj schodków, albo z namiotowym nadwieszonym daszkiem. Nisze wykute w cokołach kryją płaskorzeźby. Są one czasem wykonane w litym kamieniu, ale częściej to reliefy lub figurki. Dominują epitafia pisane cyrylicą. Na cokołach grobów łemkowskich są podawane nazwiska fundatorów. Nigdzie poza Łemkowszczyzną takich nie zobaczymy.
Warto wiedzieć
* Stare kamienne krzyże Łemkowszczyzny wykonywane były przez wiejskich rzemieślników, tradycyjnie w tej okolicy robili je kamieniarze z Bartnego.
* W dawnych czasach na zachodniej Łemkowszczyźnie krewni znaczyli groby drewnianymi, starannie wykonanymi krzyżami. Niestety nie przetrwały one wieków. Groby były ziemne i bardzo skromne. Na okazałe nagrobki pozwalali sobie tylko zamożni: urzędnicy, duchowni, właściciele ziemscy i bogaci chłopi.
* Kościół Wschodni wspomina zmarłych w przedostatnią sobotę przed Wielkim Postem i jeszcze kilka razy w roku liturgicznym.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- filmik autorki
Komentarze: 1
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Na cmentarzu w Wysowej dokonano mordu. Zamordowano przepiękny stary drzewostan, który nadawał temu miejscu niepowtarzalnego klimatu. Drzewa te były świadkiem mijającego czasu i pokoleń.
Kto i po co to zrobił? Bolesna bezpowrotna strata. Bezprawie. Czy ta tak mocno skrwawiona ziemia musiała i tą tragedię przeżyć?