Łódź
Fabryka i pałac Karola Scheiblera

A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Karol Wilhelm Scheibler urodził się w roku 1820 w Nadrenii. Jego ojciec miał fabrykę sukna. Karol uczył się zawodu w europejskich fabrykach.
Jako osiemnastolatek został dyrektorem przędzalni w Verwiers należącej do jego wuja. Kilka lat później otworzył przedstawicielstwo kilku firm sprzedających maszyny włókiennicze.
Biznesmen i filantrop
W roku 1848 przybył do Królestwa Polskiego i został dyrektorem przędzalni fabryki w Ozorkowie u swojego wuja. W roku 1855 założył pierwszą całkowicie zmechanizowaną fabrykę w Łodzi przy dzisiejszym placu Zwycięstwa. Dzięki znajomości branży przewidział kryzys na rynku bawełnianym spowodowany przez wojnę secesyjną w USA. Kupił olbrzymie zapasy bawełny, które pozwoliły mu produkować tkaniny mimo braku dostaw surowca. A nawet wykorzystał sytuację i podobno sprzedawał bawełnę innym fabrykantom, oczywiście trzy razy drożej.
Nazwano go królem bawełny.
Pewnie nie byłoby to możliwe gdyby nie małżeństwo w roku 1854 z 19-letnią Anną z domu Werner. Małżonka wniosła znaczny posag, który stanowił 60 proc. ich majątku. Karol skupował nieruchomości fabrykantów dotkniętych kryzysem. I tak nabył Księży Młyn w roku 1870, gdzie była przędzalnia Teodora Kruschego. Wybuchł w niej pożar, a właściciela nie było stać na odbudowę. Dlatego Karol odkupił zarówno spaloną fabrykę jak i cały teren Księżego i Wójtowskiego Młyna.
Fabrykant inwestował w nowoczesne maszyny napędzane parą. Swego czasu Scheibler zatrudniał około 5 tys. pracowników. Zbudował na terenie Księżego Młyna osiedle robotnicze. Była w nim szkoła podstawowa dla dzieci pracowników, placówka policji i straży pożarnej. Niektórzy robotnicy mogli kupować żywność po znacznie niższej cenie niż na rynku. Potem wybudował szpital z apteką, bibliotekę, świetlicę. Był ewangelikiem ale finansował i kościoły katolickie oraz cerkwie. W chwili śmierci Karola Scheiblera, w roku 1881 jego majątek szacowany był na 14 milionów rubli.
Anna i Karol mieli siedmioro dzieci, ale to żona najwięcej skorzystała na testamencie. Ona została głównym udziałowcem Towarzystwa Akcyjnego Manufaktur Bawełnianych Karola Scheiblera. I to ona ufundowała ogród zaprojektowany przez berlińską firmę. Ogród ten dziś nazywa się Parkiem Źródliska i jest najstarszym w Łodzi. Pomiędzy Parkiem Źródliska I i Parkiem Źródliska II przy placu Zwycięstwa
znajdują się zabudowania fabryczne i pałac Scheiblera.
Wokół placu Zwycięstwa
Obecną nazwę plac Zwycięstwa nosi tylko ulica, a właściwie dwie ulice. Kiedyś to był duży plac targowy. Został przedzielony na dwie części przez wybudowaną w latach 70. Ub. w. dwujezdniową ulicą zwaną dziś aleją Marszałka Józefa Piłsudskiego. Północna część placu Zwycięstwa jest parkingiem a obok parkingu stoją bliźniacze domy zbudowane przez Karola Scheiblera. Południowa część, sąsiadująca z parkiem Źródliska, została przekształcona w skwer im. Leona Niemczyka. Obie części placu łączy przejście podziemne. Targ został przeniesiony o około 250 metrów na północ. Nazwę swą ta ulica zawdzięcza radnym uzasadniającym utrzymanie nazwy plac Zwycięstwa na pamiątkę zwycięstwa w wojnie polsko-bolszewickiej.
Pałac budowany na raty
Pałac Scheiblera nie powstał od razu. Na początku w latach 1855-56 był to parterowy murowany dom. Równocześnie postawiono budynki kuchni, wozowni i stajni. Wraz z powiększaniem się rodziny zaczęto rozbudowywać dom.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- o Muzeum Kinematografii w pałacu Scheiblera w naszym portalu
Dodaj komentarz