Gdańsk
Największa ceglana świątynia świata
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Późniejsze malowidło zdjęto (szczegóły jak, to osobny interesujący temat), umieszczono na nowym podłożu, a następnie umieszczono poniżej grupy rzeźbiarskiej ze św. Jerzym. Inny cenne zabytek świątyni, to gotyckie Sakramentarium z 1482 r. wyrzeźbione w drewnie w kształcie kilkupiętrowej wieżyczki z bogatą dekoracją o wysokości 83,5 metra. Znajduje się ono przy północno –wschodnim filarze. Młodsza od niego o niemal wiek jest Pieta z około 1390 r. o wysokości 1,45 m, nieznanego artysty. Z innych rzeźb lub ich grup trudno pominąć sceny Ukrzyżowania na belce tęczowej i w kaplicy Jedenastu Tysięcy Dziewic. Podobnie przynajmniej kilku kolejnych ołtarzy m.in. św. Adriana.
Zemsta oślepionego zegarmistrza
Uwagę zwiedzających przyciąga też Tablica Dziesięciorga Przykazań, z lat 1480-90, z malowanymi scenami cnót i przywar. No i zegar astronomiczny z ciekawą historią oraz dosyć ponurą legendą. Wykonał go w latach 1464-70 Hans Düringer z Torunia, pracując nad nim z synem. Zegar o wysokości ponad 14 m składał się z trzech kondygnacji: kalendarium, planetarium i teatru figur. Posiadał aż 6 niezależnych mechanizmów. Według legendy, gdy władze niemieckiego miasta Lubeka zaproponowały mistrzowi wykonanie podobnego zegara dla niej, zazdrośni gdańszczanie oślepili go.
Ale gdy po paru latach zegar zepsuł się, o naprawę poproszono… ślepego mistrza. Ten zlecenie przyjął i z przekleństwem na ustach zniszczył młotem mechanizm zegara, po czym spadł na posadzkę ponosząc śmierć na miejscu. Od 1554 r. nieczynny zegar popadł w zapomnienie. Pod koniec II wojny światowej został zdemontowany, ale 70 proc. zewnętrznej obudowy odnalazło się i wróciło do kościoła. W 1983 r zajął się nimi społeczny komitet odbudowy zegara. W 4 lata później stanęła na swoim miejscu szafa zegarowa, sukcesywnie rekonstruowano szereg jego rzeźb. Obecnie stanowi on jedną z atrakcji bazyliki.
Kaplice, nagrobki, epitafia
Dodam, że na jej ścianach zewnętrznych są dwa inne zegary. Na elewacji południowej zegar słoneczny z 1533 r. oraz pozostałości wcześniejszego, z II połowy XV w. Zaś na elewacji północnej barokowy Zegar Groblowy. Obok średniowiecznych, są w tej świątyni inne zabytki, określane jako nowożytne, czyli od czasów reformacji. Przede wszystkim ambona. Dawna, z 1762 r., została zniszczona w 1945 r. Obecną, z lat 1616-1617, w stylu manieryzmu, przeniesiono tu z gdańskiego kościoła św. Jana. Nie ją jedną. Również z tamtego kościoła pochodzą organy z roku 1629 oraz misa chrzcielnicy wykonana w roku 1682 z drewna obitego pozłacaną blachą miedzianą.
Osobną grupę tutejszych zabytków stanowią nagrobki, m.in. Szymona i Judyty Bahrów z lat 1614-1620 oraz kilka, także monumentalnych, epitafiów, głównie z XVI wieku.
Dyskusyjne elementy XXI wieku
Ale jest też w bazylice wyposażenie współczesne, głównie wystrój odbudowanych kaplic, budzące w paru przypadkach zastrzeżenia historyków sztuki i konserwatorów. Są w tych kaplicach ołtarze MB Częstochowskiej i MB Ostrobramskiej, a także tablice pamiątkowe ofiar i bohaterów II wojny światowej. Krytycznie oceniono zwłaszcza pomnik ofiar katastrofy smoleńskiej w kaplicy św. Doroty. Głównie jego rozmiar i „rażące różnice formalne” w stosunku do otoczenia. To samo można powiedzieć o stojącym w tej kaplicy ogromnym czarnym sarkofagu marszałka sejmu Macieja Płażyńskiego, jednej z ofiar katastrofy smoleńskiej. W bazylice pochowany został również, zamordowany w 2019 roku, prezydent Gdańska Paweł Adamowicz. Ale jego tablica poniżej szczątków wmurowanych w ścianę świątyni i umieszczony obok sześcioboczny portret trumienny w stylu staropolskim, nie rażą.
Warto wiedzieć
Wstęp do bazyliki, poza godzinami mszy, podczas których zwiedzanie jest zabronione, możliwy jest w okresie od 2 kwietnia do 30 listopada na podstawie biletów w cenie 4 zł (ulgowe, dla dzieci i studentów, 2 zł). Płatne jest też wejście na kościelną wieżę. Kosztuje ono analogicznie 6 i 3 zł, ale cena ta obejmuje również zwiedzanie świątyni.
Dodaj komentarz