Koszyce
Węgierski bohater w katedrze św. Elżbiety
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Na północnej ścianie koszyckiej katedry, w niszy zobaczymy brązowa tablicę przedstawiająca portret Franciszka II Rakoczego. Obok surowy napis po łacinie ułożony z mosiężnych liter i kilka wianków przyozdobionych węgierskimi flagami.
To pomnik jednego z ważniejszych węgierskich bohaterów narodowych. Franciszek II Rakoczy (II. Rákóczi Ferenc, 1676-1735) był jednym z najzamożniejszych węgierskich magnatów, a w latach 1703-11 przywódcą powstania kuruców (węgierscy rewolucjoniści antyhabsburscy), które nazywane jest w historii powstaniem Rakoczego. Udało mu się w krótkim czasie opanować prawie cały Siedmiogród i Górne Węgry (dzisiejsza Słowacja). W 1704 r. obwołano go księciem Siedmiogrodu, a w 1705 r. ? Węgier. Zabiegał detronizację Habsburgów i proklamację niepodległości Węgier. Poniósł jednak klęskę. Zmarł na emigracji w Turcji.
Patriotyczne święto
W 1906 r. sprowadzono prochy Rakoczego i jego najbliższych towarzyszy z wygnania do ojczyzny i złożono w krypcie, specjalnie w tym celu wybudowanej na końcu północnej nawy koszyckiej katedry. Sprowadzeniu szczątek i ich pochówkowi towarzyszyły patriotyczne uroczystości. Cztery kamienne sarkofagi zaprojektował profesor Frigyes Schulek z Budapesztu. W środku, w najwyższym pochowano księcia Franciszka, jego matkę Ilonę Zrínyi i jego syna Józefa. Na prawo od niego znajduje się sarkofag ze szczątkami hrabiego Antona Esterházy, na lewo w sarkofagu leży zaufany oficer Rakoczego, Miklós Sibrik. W czwartym sarkofagu stojącym osobno pochowany jest hrabia Miklós Bercsényi i jego druga żona Krisztina Csáky.
Malowana apoteoza
Dziesięć lat później, w latach 1914-16 Andor Dudics namalował nad północnym wejściem do katedry monumentalne malowidło ścienne ? Apoteozę Franciszka Rakoczego. Składa się ono z trzech części. Pierwsza pokazuje pogrzeb prochów Rakoczego w Koszycach. Centralna opowiada o jego życiu ? narodzinach, aresztowaniu, powstaniu i wreszcie o śmierci w Turcji. Trzecia część pokazuje sarkofag.
Neutralne litery
I wreszcie pomnik, od którego zaczęliśmy wspominanie węgierskiego bohatera. Odsłonięto go 24 lipca 1938 r., na krótko przed arbitrażem wiedeńskim, na mocy którego Koszyce wraz z okolicą i Rusią Zakarpacką włączono do Węgier Horthy?ego. Pomnik zaprojektował Vojtech Löffler. Napis po łacinie miał być neutralny: nie po słowacku, nie po węgiersku. Mówi o sprowadzeniu prochów bohaterów do Koszyc. W styczniu 1945 r. pomnik został uszkodzony, następnie zdeponowany w muzeum i odrestaurowany. Na miejsce wrócił w 1967 r.
Poczytaj więcej o okolicy:
Komentarze: 1
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
W Koszycach jest jeszcze jeden ciekawy zabytek związany z Rakoczym. W pobliżu baszty Katowskiej w podwórzu przy ulicy Hrnčiarska, stoi tak zwany Rodosto. Jest to replika domu z tureckiej miejscowości Rodosto, w którym Franciszek II Rakoczy mieszkał na emigracji w latach 1720-35. Pomysł zbudowania repliki tego domu powstał w 1908 r., ale zrealizowano go dopiero w latach 1940-43 (w 1938 r. miasto wraz z całym pasem terenów południowej Słowacji zostało anektowane przez Węgry). Budynek stanął na fundamentach starszego domu z przełomu XVIII i XIX w. Ekspozycja opowiada o życiu Rakoczego i jego towarzyszy na emigracji. Wystawę uzupełniają artefakty z epoki, pamiątki po węgierskim bohaterze. Wiele miejsca poświęcono tez opisanemu w artykule pochówkowi w katedrze.