Zatoń Dolna
Dolina Miłości zrewitalizowana
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W parku przypałacowym nasadzenia miały inny skład gatunkowy, drzewa pochodzą z różnych kontynentów i stref klimatycznych, co w drugiej połowie XIX w. było często stosowaną koncepcją egzotycznych założeń parkowych. Najcenniejszymi drzewami są w parku dwa okazy platana wschodniego o obwodzie 223 i 298 cm. To jedyne w Polsce okazy, rosnące poza ogrodami botanicznymi. W parku, który jest swoistą kolekcją dendrologiczną znaleźć można dęby burgundzkie, glediczje trójcierniowe, katalpę, kasztanowiec żółty, ajlant gruczołkowaty, jesion pensylwański ? i wiele innych. Na uwagę zasługuje żeński okaz miłorzębu dwuklapowego, którego wyjątkowość polega na zjawisku wytworzenia wyrośli ?czi-czi?, osobliwego systemu rozmnażania, oraz ? co zalicza krajnicki miłorząb do unikatów ? produkuje nasiona o mocno wydłużonym i nieregularnym kształcie. W Europie znane są tylko cztery takie okazy.
Smutna historia Adama i Ewy
W połowie XIX wieku, podczas dwuletniej nieobecności męża, Anna Humbert rozpoczęła prace nad przekształceniem dzikich Wzgórz Zatońskich w naturalistyczny park krajobrazowy w stylu angielskim. Korespondencyjne uzgodnienia z mężem, który wysyłał z Berlina sadzonki egzotycznych drzew, dały wynik dzięki któremu Anna przeszła do historii. Przyjęcie zorganizowane po powrocie Carla Humberta do majątku, miało również w programie spacer na Wzgórza, a na skraju parku rozpięty został transparent ? „witamy w dolinie, którą miłość stworzyła”. I tak, w powszechnym użyciu przylgnęła dla tego parku nazwa ? Dolina Miłości. Co w niej znajdziemy? Pnąc się pod górę leśną ścieżką, mija się stanowisko muraw kserotermicznych, dawne wyrobisko gliny, zagajniki, łęgi i źródła. Centralnym punktem Doliny są dwa stawy, niegdyś otoczone bukszpanowymi żywopłotami, żwirowymi alejkami i różanymi pergolami. Na wysepkach stawów ustawiono dwie rzeźby Carla Filipa Glume, pochodzące z rozebranego w 1896 r. pałacu margrabiów w Szwedt. Diana i Apollo (albo raczej Zeus), przemianowane na Adama i Ewę, nadały tej otoczonej drzewami kotlince wyjątkowo romantyczny klimat. Obecnie nie ma oryginalnych, pierwotnych rzeźb. Ich głowy, odstrzelone przez sowieckich żołnierzy, ktoś ponoć wywiózł do Warszawy, przewrócone pomniki leżały w wyschniętych stawach. W 2002 r. ktoś ukradł pomnik Ewy, a oryginał Adama zabrało Muzeum Narodowe. W pracach rewitalizacyjnych wykonane zostały kopie.
Na Wzgórzu Pamięci
Ze Stawów prowadzi w górę kręta droga, tor saneczkowy, z którego wchodzi się na jedno z najbardziej znanych miejsc Doliny ? Wzgórze Pamięci z wygrawerowanymi nazwiskami i cytatami głazami (14). Kamienie używane były często i jako punkty orientacyjne i oddające cześć. Takimi są Głaz Thomasa (leśniczego), głazy upamiętniające założycieli rodu von Humbert na Wzgórzu Altany.
Bardzo ciekawe miejsce i bardzo ciekawa historia. Przykro jednak czytać o powojennych zniszczeniach i dewastacji poniemieckich terenów. O ile jednak potrafię zrozumieć (choć nie zaakceptować) wyżywanie się na poniemieckiej substancji tuz po wojnie, to w żaden sposób nie potrafię pojąć wycinki lasu w latach 90! To już czyste barbarzyństwo!
Zgadza sie: F = fornir, po polsku drewno przeznaczone na okleinę.