Ždiar
Malowana noclegownia pod Tatrami
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Gdy jadąc z Jurgowa lub Łysej Polany ku wnętrzu Słowacji miniemy Podspady, warto zatrzymać się na ogromnym parkingu poniżej Przełęczy Ździarskiej i popatrzeć na okolicę.
Po lewej będziemy mieć zalesiony grzbiet Magury Spiskiej, po prawej odkrytą grań Tatr Bielskich. W dole zobaczymy ciągnąca się kilometrami dużą wieś Ždiar (po polsku Ździar). Turystyczne centrum okolicy.
Miejsce, w którym stoimy to Strednica, przysiółek tej właśnie wsi. Zimą duże centrum narciarskie z rozległymi, łagodnymi stokami, latem ? doskonały punkt widokowy. Zjeżdżamy jednak do wsi, która ciągnie się kilometrami wzdłuż drogi prowadzącej nad Bielskim Potokiem. Dwa rzędy zabudowań, wśród nich wiele starych domów, odnowionych i zakonserwowanych zgodnie z tutejszą tradycją. W każdej zagrodzie pokoje do wynajęcia. Bo Ždiar jest największą bazą noclegową na wschodnim skraju Tatr. Latem służy piechurom i wczasowiczom, zimą narciarzom. I wtedy jest największy tu tłok.
Wieś powstała na pogorzelisku
Doliną Białego Potoku zainteresowano się w XVI wieku. Pierwsi przybyli tu pasterze i węglarze z Lendaku. Wypalali lasy pod pastwiska, produkowali węgiel drzewny. Wypaloną dolinę nazwano ?żar? i od tego słowa wywodzi się nazwę wisi, którą na początku XVII wieku założył kasztelan Franciszek Lužinský. Choć legenda opowiada, że z nazwą było inaczej. Według niej jeden z węglarzy postawił w środku lasu małą drewnianą chałupkę, której okno było zwrócone w stronę jutrzenki. Wenus, poranną gwiazdę tutejsi górale nazywają Zor. I od niej miała przyjąć imię późniejsza osada.
Wśród starych spiskich domów
Wieś lokowano na prawie wołoskim. Dolinę podzielono na łany sięgające od skał Tatr Bielskich po lesisty grzbiet Magury. W dnie doliny lokowano domostwa. Ten charakterystyczny układ wsi widoczny jest nadal w rozplanowaniu dzisiejszej zabudowy. Stare obejścia ustawiane są w czworoboki z podwórkiem w środku i wjazdem przez ozdobną bramę. Domy zdobione w tradycyjne wzory z użyciem czerwonego, niebieskiego i białego, wyróżniają się spośród współczesnej zabudowy. W jednej z takich starych zagród ulokowało się muzeum regionalne (Ždiarsky Dom).
Sto lat dla turystów
Od początku XX wieku mieszkańcy Ždiaru zaczęli stopniowo porzucać rolnicze i pasterskie zajęcia, by zaopiekować się przybywającymi pod Tatry gośćmi. Miejscowość stała się największą bazą noclegową po słowackiej stronie Tatr. Wtedy jednak przyjeżdżano tu głównie latem, a w sezonie gospodarstwa mogły pomieścić jednocześnie ponoć 3 tys. gości! A i teraz pewnie nie mniej.
Warto wiedzieć
* Latem warto się wybrać ze Ždiaru na zielony szlak ze ścieżką dydaktyczną w Tatry Bielskie z Doliny Monkowej na przełęcz pod Kopą (Kopské sedlo), skąd rozlega się piękna panorama Tatr Wysokich. Albo na widokowy grzbiet Magury Spiskiej.
* Zimą Ždiar jest bazą narciarzy. Są tu dwa duże ośrodki: wspomniana Strednica (dla początkujących) i Bachledowa Dolina (dla bardziej zaawansowanych, wjazd poniżej wsi) oraz szereg drobniejszych wyciągów. Narciarze biegowi mogą wykorzystać wyciąg w Bachledowej, by wydostać się na łagodny grzbiet Magury.
* W starym herbie Żdiaru uwieczniono spotkanie Najświętszej Marii Panny ze św. Elżbietą. W centrum wsi stoi XIX-wieczny murowany kościół pod wezwaniem Nawiedzenia Marii Panny.
* Nad Ždiarem dominują dwa charakterystyczne szczyty Tatr Bielskich: gdy popatrzymy na grań od strony wioski z lewej rozpoznamy Płaczliwą Skałę (Ždiarska vidla, 2142 m n.p.m.), a na prawo od niej Hawrań (Havran, 2151 m n.p.m.).
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Komentarze: 1
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Powróciłam do Ždiaru po latach. I nadal te same malowane domki. Nawet sklep ten sam… A tu wypożyczalnia nart. Też w starej malowanej chałupie. Klimatycznie.