Sydonia von Borck przeszła do historii Szczecina jako czarownica. Padła ofiarą obłędu polowania na wiedźmy, które ogarnęło również Pomorze i Szczecin. Wiara w zabobon i gusła opanowała ludzi o różnym statusie społecznym i majętności.

Stawali przed sądem nieszczęśnicy, gdy padło na nich podejrzenie o konszachty z diabłem, powodujące pomór zwierząt, bezpłodność kobiet, nagłe zgony w okolicy… Gdy byli niewygodni, nie lubiani, gdy ich majątek był łakomym kąskiem. Machina oskarżeń poszerzała krąg podejrzanych i „świadkowie czartowskich praktyk”, równie często wpadali w jej tryby.

Machina przeciw czarom

Najczęściej procesy o czary dotyczyły kobiet, ale znane są również przypadki skazania mężczyzn. Niektórym udało się uciec spod ręki kata – wówczas, gdy wyzionęli ducha w czasie tortur. W zależności od społecznej pozycji skazani ginęli na szubienicy, na stosie albo pod katowskim toporem. Oskarżonych obnażano, szukając diabelskich znamion. Tortury dozowano. Na niewinność lub winę stosowano próby. Znana próba wody zawsze kończyła się źle. Gdy związany sznurami człowiek tonął – to Bóg tak chciał, gdy utrzymywał się na powierzchni – pomagał mu diabeł. Specyficzną zaiste próbą była próba ognia. Z naukowym podejściem opracowane zostały sposoby prowadzenia procesów – o herezję lub rzucanie czarów. Powstały rozprawy, zalecenia – kiedy, jak i czym wymóc zeznania. Wszystko bardzo „na serio” (zob. w warto wiedzieć). Błahe lub wydumane oskarżenia tępione były w majestacie prawa. I zapewne okrutnie i z uciechą zadawano ludziom ból, skoro w Szczecinie, w latach w latach 1569, 1663, 1673 wznawiano przepisy Karola V z 1553 o ograniczeniu torturowania.

Polityczne zemsty

Na przełomie XVI i XVII w. odbyło się w Szczecinie wiele procesów o czary. Zakończył się skazaniem i ścięciem na Rynku Siennym w 1592 r. proces szlachcianki Elżbiety von Dobschütz, żony szczecineckiego starosty, której zarzucono m.in. przygotowanie mikstur powodujących bezpłodność księżnej Erdmuty, żony księcia pomorskiego Jana Fryderyka. W 1602 r. na stosie spłonęła Trina Runge. Proces Sydonii von Borck zakończony straceniem jest najsłynniejszy, gdyż wśród wielu zarzutów, znalazł się ten o wadze przestępstwa politycznego. Sydonię oskarżono o spowodowanie rychłego końca dynastii Gryfitów.

Przeczytaj także...

Szczecin. Złoty wiek Pomorza w Narodowym

Autorka: Halina Puławska

Oglądając szczecińską wystawę trzeba pamiętać, że wypełniają ją dzieła zbierane przez niemieckich i polskich muzealników. Po śmierci ostatniego z Gryfitów, ich zbiory i fundacje ulegały stopniowemu rozproszeniu, często – bezpowrotnemu zniszczeniu.

Szczecin. Podróż po książęcym Pomorzu

Autorka: Halina Puławska

Zawarte w Mapie Lubinusa informacje z historii i geografii Księstwa Pomorskiego weszły na ścieżkę dźwiękową, współgrającą z animacją wizualną, w której wykorzystane zostały zarówno elementy graficzne z mapy, jak i obrazy czy dokumenty „biorące udział w akcji”.

Szczecin. Wielka Mapa Lubinusa

Autorka: Halina Puławska

Mapa Lubinusa pomyślana została jako jeden z elementów reprezentacji rodu Gryfitów i Księstwa i stała się ostatecznie wielostronnym źródłem wiedzy o Pomorzu. Można ją zobaczyć w Muzeum Narodowym w na Zamku w Szczecinie.

Poczytaj więcej o okolicy:

Szczecin. Łasztownia, dzielnica portowa

Szczecin. Transportowiec z betonu

Szczecin. Umówmy się na Bulwarze Piastowskim

Szczecin. Rekonesans od strony Odry