Kamień Pomorski
W wirydarzu i krużgankach katedry
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Konkatedra Najświętszej Marii Panny, św. Jana Chrzciciela i św. Faustyna biskupa wraz z dwoma innymi kościołami należy do parafii rzymsko-katolickiej pw. św. Ottona.
Parafia powstała z inicjatywy Bolesława Krzywoustego gdy św. biskup Otton z Bambergu przeprowadził misję chrystianizacyjną w Księstwie Pomorskim. Do parafii należy obecnie 15 budynków z czego 13 jest zabytkowych.
Oryginalny dziedziniec
W świątyni znajduje się wirydarz otoczony z trzech stron krużgankami. Wirydarz to kwadratowy lub prostokątny ogród znajdujący się wewnątrz murów klasztornych lub przy kościele. Taki ogród często otaczały krużganki tak jak w Kamieniu Pomorskim. Na środku była studnia lub fontanna.
Wirydarze jako dziedzińce z krużgankami budowano głównie przy kościołach klasztornych. A przy katedrach wiele ich było na terenie Niemiec. Wirydarz przy kościele w Kamieniu Pomorskim jest jedyny zachowany w Polsce i znajduje się najdalej na wschodzie Europy. Zlokalizowany jest wyjątkowo po północnej stronie zabudowy a nie – jak w innych miejscach – po południowej.
Kamień Pomorski zyskał gotycki wirydarz przykatedralny po roku 1310. Miał służyć celom pątniczym i pokutnym. W wirydarzu oddawano się modlitwie i odbywały się tu procesje liturgiczne. W podziemiach wirydarza dokonywano również pochówku kanoników katedralnych. Może spoczywać ich tu ok. 200.
Przyrodnicze ciekawostki
Wirydarz zbudowano na rzucie podobnym do kwadratu o wymiarach 23,5 na 20, 5 m. Ścieżki krzyżują się pod kątem prostym dzieląc jego powierzchnię na cztery kwatery. Znajduje się w nim ogród.
Rośnie tu 130-letni żywotnik olbrzymi (tuja) o obwodzie 150 cm, 250-letni dąb szypułkowy o obwodzie 400 cm oraz 100-letni ostrokrzew kolczasty o obwodzie 60 cm. Na północnej ścianie katedry rośnie bluszcz pospolity. Po środku wirydarza zazwyczaj zakładano studnię albo fontannę które były źródłem wody dla roślin i symbolem życia. Dziś w wirydarzu w Kamieniu Pomorskim stoi po środku wykuta w granicie romańska chrzcielnica. Uznawana jest za XII-wieczną, pochodzącą z pierwszej kamieńskiej świątyni.
W krużgankach
Wirydarz jest otoczony z trzech stron gotyckimi krużgankami otwartymi na dziedziniec szerokimi i łukowymi przeźroczami ozdobionymi maswerkami. Wcześniej krużganek składał się z czterech skrzydeł. Jednak krużganek południowy przylegający do północnej ściany katedry został rozebrany w XIX wieku. Rozebrano go dla wzmocnienia i ratowania pochylającej się ściany nawy północnej. Nad wschodnim skrzydłem krużganka urządzono pomieszczenia mieszkalne które zaadaptowano później na skarbiec. W skarbcu wśród zbiorów były bezcenne naczynia liturgiczne, relikwiarze, szaty i tkaniny używane podczas mszy, które zaginęły. Dziś w pomieszczeniach skarbca znajduje się muzeum katedralne.
Obecny wygląd zyskał wirydarz w roku 1881 gdy go odrestaurowano. Płyty nagrobne które są w krużgankach pochodzą z katedry. W czasie remontu wymontowano je z posadzki i przeniesiono do krużganków chroniąc je przed zniszczeniem. Przed II wojną światową w krużgankach były 43 płyty. Dziś jest tam ich kilka mocno zniszczonych. Płyty te upamiętniały zmarłych biskupów i fundatorów wyposażenia katedry i przedstawicieli okolicznej szlachty. Dziś ich doczesne szczątki w postaci czaszek i piszczeli można zobaczyć w jednym z pomieszczeń przez okno w katedrze.
Warto wiedzieć
* W latach 1972-92 świątynia pełniła rolę konkatedry diecezji szczecińsko-kamieńskiej. Dziś jest konkatedra archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej.
* Konkatedra, kościół konkatedralny oznacza że jest to drugi kościół archidiecezji lub diecezji, druga siedziba biskupa diecezjalnego, ewentualnie miejsce rezydencji wikariusza biskupiego dla danego miasta.
* W 2005 roku konkatedra oraz sąsiadujący z nią zespół budynków został uznany przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej za pomnik historii.
* * *
W jednym z artykułów na stronie Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków w Szczecinie przeczytałem: …urzekając pięknem ażurowych arkad otwartych w stronę krużganków, grą promieni słońca na maswerkach, bujną zielenią wypełniającą dziedziniec, oraz barwą i kształtem kilkusetletniej kamiennej chrzcielnicy ustawionej pośrodku dziedzińca… Byliśmy katedrę i wirydarz zwiedzać w lutym w pochmurny dzień. Nie było tej zieleni ani słońca ale poprzez zieleń widoczne były łuki krużganków.
Poczytaj więcej o okolicy:
Komentarze: 2
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
W katedrze kamieńskiej pod obrazem jest przeszklone
okno z kratą . Niestety nie udało mi się zrobić
wnętrza za oknem bo od szyby odbijało się
słońce .
W katedrze kamieńskiej za przeszklonym
oknem są doczesne szczątki biskupów i
książąt pomorskich w postaci czaszek i piszczeli .
To ich płyty nagrobne , nie wszystkie ,
znajdują się w krużgankach wirydarza .