Piątkowa Ruska
Cerkiewka przycupnięta nad potokiem…
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Piątkowa Ruska, położona w gminie Dubiecko powiatu przemyskiego nad potokiem Jawornik, to duża wieś, o której pierwsze wzmianki sięgają 1458 roku. Wymieniana jest jako część składowa dóbr Dubieckich rodziny Kmitów. W czasach późniejszych kilkakrotnie zmieniała właścicieli.
Do roku 1939 zamieszkana głównie przez ludność wyznania greckokatolickiego liczyła ok. 2750 mieszkańców. Po roku 1945 w wyniku przesiedleń etnicznych zostało zalewie 340 osób.
Jedna z piękniejszych w Karpatach
W Piątkowej są dwie świątynie: kościół katolicki i cerkiew grekokatolików p.w. św Dymitra. Ta ostatnia położona jest już za wsią, niedaleko zabudowań leśniczówki, około 100 m od szosy za potokiem Jawornik. Na drodze wystawiony jest drogowskaz, a przy leśniczówce mała platforemka do zaparkowania samochodu. Cerkiew w Piątkowej uważana jest za jedną z najpiękniejszych w Karpatach Wschodnich.
Drewniana budowla o zrębowej konstrukcji składa się z trzech części: babińca, nawy i prezbiterium. Wszystkie są na planie kwadratu, a każda część zwieńczona cebulastymi kopułami. Wokół budynku biegnie zadaszenie, tzw. soboty, wsparte na kamiennych, tynkowanych słupach. Powyżej linii zadaszenia ściany, dach i cebulaste kopuły pokryte są gontem. Według inskrypcji nad drzwiami cerkiew wybudowano w 1732 r., ale niektórzy badacze zakładają, że budynek jest starszy, a wyrzeźbiona data wskazuje jedynie rok rozbudowy. Przy kościele jest niewielki cmentarzyk z zachowanymi nielicznym nagrobkami. Całość otoczona zniszczonym kamiennym murkiem.
Kto znajdzie pomysł na zagospodarowanie?
Cerkiew pełniła funkcje sakralną do 1945 r. Po wyjeździe wiernych zaczęła popadać w ruinę, a wyposażenie wywieziono do innych ośrodków lub rozgrabiono. Ikona św. Jana Chrzciciela z XVI w. znajduje się w Soborze Archikatedralnym w Przemyślu. W latach 1958-61 prowadzono remont świątyni, ale brak pomysłu na wykorzystanie obiektu powoduje ponowne jego niszczenie; na placu wyrastają dzikie krzewy i całkiem duże drzewa. Kilka nagrobków zostało odnowionych; wprawdzie bardzo prymitywnie, ale liczy się inicjatywa. Władze miejscowe wyremontowały kładkę nad Jawornikiem, co umożliwia dotarcie do cerkwi. W tym roku odbył się też koncert. Niestety nie udało mi się dowiedzieć ani jaki koncert, ani kto był jego organizatorem.
Warto wiedzieć
Cerkiew w Piątkowej Ruskiej w stylu przypomina znaną cerkiew w Uluczu, która miała jednak więcej szczęścia – jest obiektem należącym do muzeum przemyskiego, a więc remontowana i w znacznie lepszym stanie. Natomiast ta w Piątkowej ma dużo uroku, a dzięki „przycupnięciu” nad potokiem – niepowtarzalny klimat.
Uwaga!
W informacjach internetowych są ostrzeżenia przed żmijami, które upodobały sobie przycerkiewny cmentarz.
Poczytaj więcej o okolicy:
Komentarze: 3
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Ładna i rzadko opisywana cerkiewka. Może redakcja rozważy zebranie wszystkich artykułów o cerkwiach drewnianych w jeden cykl? Tak jak to ma czasem we zwyczaju? Fajnie byłoby je zebrac w jednym linku.
Oj tak, tak! Pozdrawiam
Ok, redakcja weźmie sugestie pod uwagę.