Niederfinow
W starej podnośni statków
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Niederfinow jest pomnikiem sztuki konstrukcyjnej. Pomnikiem czynnym, pracującym na kanale Hawela-Odra, szlaku wodnym łączącym Berlin ze Szczecinem.*
Wybudowana w latach 1927-34 fascynuje imponującą wielkością i historią nawet dzisiaj, w dobie komputerów. Spośród czterech działających w Niemczech podnośni statków ta w Niederfinow jest najstarsza. ** Usytuowana jest w dolinie rzeki pod Eberswalde, między nadodrzańskimi torfowiskami i krainą Barnim.
Liczby robią wrażenie
Ta olbrzymia stalowa konstrukcja stała się współistniejącym elementem otaczającego ją krajobrazu. Ażurowa, zdumiewa urokiem i lekkością, co w zestawieniu z danymi technicznymi konstrukcji wydaje się niewyobrażalne. Do budowy podnośni o wysokości 60 m, długości 94 m, szerokości 27 m, zużyto 72 tys. m sześciennych betonu i 14 tysięcy ton stali. Słupy fundamentowe sięgają 20 m w głąb podłoża, a komora pod wanną statkową składa się z płyty betonowej o grubości 4 m. Wanna jest ruchomym elementem podnośni pionowej, w której statki zanurzone w wodzie transportowane są między górnym i dolnym poziomem.
Długość wanny wynosi 85 m, szerokość 12 m, a głębokość wody 2,5 m. Dystans, który pokonuje wanna w procesie opuszczania i podnoszenia wynosi 36 m – taka jest różnica poziomów między Hawelą (górny poziom) a Odrą. Wanna z wodą waży 4 290 ton i pokonuje ten dystans w ciągu ok. 20 minut z prędkością 12 cm w ciągu sekundy. Górne połączenie z kanałem Odra-Hawela tworzy most kanałowy o długości 145,96 m zbudowany ze stali o masie 4 tysięcy ton! Podnośnia w Niederfinow dostępna jest dla turystów. Z biletem wstępu można wejść na górny, najwyższy poziom podnośni – poziom Haweli, a z platformy widokowej podziwiać krajobraz – od strony Odry, Starej Odry ***. Można też dać się unieść w wannie jako pasażer stateczków pasażerskich.
Trochę historii
Budowa dróg wodnych łączących Hawelę i Odrę rozpoczęła się już na początku XVII w., gdy wprowadzono do eksploatacji taki wynalazek jak śluzy komorowe. W 1620 r. oddano do użytku kanał Finow o długości 38,6 km, rozpoczynający się na wysokości Liebenwalde i uchodzący do Odry pod Niederfinow. Na tym odcinku wybudowano aż 11 śluz komorowych. Wykorzystanie tego kanału zniweczyła wojna trzydziestoletnia. Kanał Finow zapisał się w historii wodnych arterii jako pierwszy inicjujący wodną komunikację łączącą dwie wielkie rzeki. Dopiero po 100. latach odżyła myśl o wykorzystaniu starej drogi wodnej dla transportu towarów między Prusami a Pomorzem. Fryderyk Wielki, przekonany o korzyściach jakie może przynieść transport barkami soli czy drewna nakazał w 1743 r. budowę kanału.
* Kanał Odra-Hawela został oddany do użytku w 1914 r. Całkowita długość drogi wodnej Hawela – Odra (niem. Havel-Oder-Wasserstraße HOW) wynosi 101,6 km. Łączy Odrę koło Cedyni z Hawelą koło Oranienburga. Kanał ma początek na śluzie w Berlinie Spandau, a kończy się śluzą Hohensaaten. Podnośnia Niederfinow znajduje się na 78. km.
** Podnośnie statków: Rothensee pod Magdeburgiem otwarta w roku 1938, Scharnebeck pod Lüneburgiem otwarta w roku 1975 oraz Henrichenburg pod Waltrop otwarta w roku 1962.
*** Odra Zachodnia (niem. Westoder) jest zachodnią, lewą odnogą rzeki Odry od miejscowości Widuchowa i do Skośnicy jest pierwotnym korytem Odry. Stanowi śródlądową drogę wodną połączoną z kanałem Hohensaaten-Friedrichsthal, który łączy końcowy odcinek kanału Odra-Hawela nazywany Starą Odrą Wrzesińską z Odrą Zachodnią.
4 października 2022 r. nowa podnośnia statków w Niederfinow została oficjalnie oddana do użytku. Jej budowa trwała od 2008 r. Stara podnośnia z 1934 r. jeszcze będzie pracować. Nazywana katedrą sztuki budowlanej wzbudza niekłamany zachwyt, nawet dla osób, którym obca jest przemysłowa architektura. Warto pojechać do Niederfinow.
podnosnie mozna zwiedzac z przewodnikiem w jezyku polskim