Weimar
Trudne tematy w jubileuszowym roku
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Marcin Luter odwiedzał Weimar wielokrotnie. Biografowie doliczyli się, że w latach 1518-40 bywał tu co najmniej dwanaście razy i wielokrotnie wygłaszał kazania.
Twórca reformacji promował swoje poglądy późnogotyckim kościele miejskim pod wezwaniem św. Piotra i Pawła, który służy protestantom już od 1525 r. Ambona, z której kaznodzieja przedstawiał swoje nowe nauki pozostała ta sama do dziś. Z lutrowych czasów pochodzi także kamienna chrzcielnica.
U stóp Krzyża
W prezbiterium znajduje się ołtarz skrzydłowy, którego tworzenie rozpoczął Łukasz Cranach Starszy, bliski przyjaciel Lutra, a dokończył jego syn Łukasz Cranach z przydomkiem Młodszy w 1555 r. Centralny obraz przedstawia Ukrzyżowanie. U stóp Krzyża, obok Jana Chrzciciela, stoją dwie postaci w strojach z epoki: Marcin Luter z otwartą Biblią w dłoniach oraz Cranach Starszy. To na jego głowę tryska strumień krwi wypływającej z rany w boku Chrystusa.
W trzech postaciach
Na jednej z kolumn po prawej stronie nawy głównej, w pobliżu ambony, zobaczymy jeszcze jeden ciekawy obraz. To tryptyk przypisywany Witowi Thimowi (Veit Thim), wywodzącemu się ze szkoły Cranachów nadwornemu malarzowi Wettynów weimarskich. Datowany jest na 1572 rok i przedstawia Mrcina Lutra w trzech okresach jego życia. Na lewym skrzydle widzimy go jako mnicha, augustianina. Na prawym, jako ukrywającego się na zamku Wartburg banity, gdzie pod opieką elektora Fryderyka Mądrego, jako Junker Jörg, tłumaczył Biblię na niemiecki. W centralnym polu widzimy Marcina Lutra jako nauczyciela, profesora akademickiego, z nieodłączną otwartą Biblią w ręce.
Niełatwy temat w roku Lutra
Z okazji Roku Lutra w kościele św. Piotra i Pawła zorganizowano ciekawą wystawę: Marcin Luter i judaizm (Martin Luther und das Judentum). Przedstawia ona nieprosty i zmieniający się z upływem lat stosunek reformatora do Żydów. Początkowo był on obojętny, a nawet przychylny ? do czasu, gdy okazało się, że nie są oni skłonni dołączyć do stworzonego przez Lutra kościoła. Pierwsza antysemicka publikacja Lutra ukazała się w 1538 r., a wydany pięć lat później traktat O Żydach i ich kłamstwach (Von den Jüden und iren Lügen) nawołuje już wprost do podpalania synagog, burzenia domów, palenia pism, zakazu nauczania religii, ale też do zakazania lichwy i nakazania Żydom pracy ?w pocie czoła?. Na kolejnych tablicach opisano wpływ nauki Lutra na stosunek protestantów niemieckich do Żydów w późniejszych wiekach, aż po jej wpływ na asymilację w XIX w., a potem na ideologię nazistowską i holocaust. Warto wiedzieć, że współczesny kościół ewangelicki odcina się od antysemickich poglądów swego założyciela. Wystawa jest bardzo pouczającą prezentacją drażliwego tematu (niestety, tylko po niemiecku).
Spacerkiem po świątyni
Pierwszy kościół w tym miejscu został zbudowany w latach 1245-49 jeszcze w stylu romańskim, ale został zniszczony przez pożar ? pozostały jedynie fundamenty. Podobny los spotkał kolejną świątynię. Obecna trójnawowa halowa budowla gotycka powstała w latach 1498-1500 i służyła jako miejsce pochówków weimarskiej linii Wettynów (linia ernestyńska). Warto zwrócić uwagę na liczne ciekawe książęce epitafia, a wśród nich wzruszający renesansowy nagrobek księżnej Doroty Zuzanny (zm. w 1592 r.), zespół epitafiów w północnej ścianie prezbiterium oraz lipową plakietę upamiętniającą księżną Annę Amalię (zm. w 1807 r.), ostatnią z pochowanych w tym kościele. W prezbiterium znajduje się również oryginalna płyta nagrobna Lucasa Cranacha Starszego, przeniesiona tu z kościoła św. Jakuba.
Warto wiedzieć
* Współczesna nazwa kościoła ? Herderkirche ? pochodzi od teologa i filozofa Johanna Gottfrieda Herdera, który od 1776 roku aż do śmierci w 1803 roku, pracował w nim jako generalny superintendent. Na placu przed kościołem (Herderplatz) stoi wzniesiony w 1850 roku jego pomnik.
* Kościół został bardzo zniszczony poprzez naloty alianckie w lutym 1945 r. Został odbudowany stosunkowo szybko i ponownie poświęcony w roku 1953, ale prace remontowe i konserwacyjne trwały jeszcze przez ćwierć wieku.
* Herderkirche należy do zespołu ?Klasyczny Weimar?, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Poczytaj więcej o okolicy:
Szlakiem Marcina Lutra
W 1517 roku Marcin Luter przybił na drzwiach kościoła w Wittenberdze 95 tez... W 2017 roku, w 500-lecie reformacji, ruszamy jego śladem.
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Pisz razem z nami
Dlaczego otwarty? Bo jego pisanie nigdy się nie kończy... Bo może go pisać każdy, także Ty...
przyślij swój tekst i zdjęcia
Dodaj komentarz