Ponoć to jeden z najwybitniejszych przykładów modernistycznej architektury w Polsce. Ba, nawet kompleks sanatoryjny w Ustroniu znalazł się w prestiżowym wydawnictwie 20th-Century World Architecture: The Phaidon Atlas, które prezentuje najciekawsze rozwiązania architektoniczne z ubiegłego wieku.

Mnie jednak dzielnica sanatoryjna niespecjalnie się podoba. Ale na pewno zaciekawia, intryguje. Tym bardziej mi się nie podoba, im bardziej woła o remont. A intryguje, bo było to niezwykłe przedsięwzięcie z czasów PRL.

W 1960 roku Wojewódzka Rada Narodowa w Katowicach przyjęła plan rozbudowy beskidzkiego miasteczka Ustroń. Plan zakreśliła z rozmachem. W Zawodziu, na stoku Równicy, na powierzchni ok. 200 ha miał powstać kompleks uzdrowiskowy dla 7 tys. osób. W skład tego założenia miały wejść szpital reumatologiczny z 370. łóżkami, sanatoria z 800. łóżkami zakładowe ośrodki wczasowe, które mogłyby pomieścić  5600 osób. Z myślą głównie o śląskich górnikach ale i dla klasy robotniczej z innych terenów Polski.

Przystąpiono zatem do działania. Generał Jerzy Ziętek, ważny śląski działacz partyjny i państwowy tamtych czasów (do dziś bardzo doceniany na Śląsku), zaangażował się w przedsięwzięcie. Prac projektowych podjęli się trzej śląscy architekci  Henryk Buszko Aleksander Franta i Tadeusz Szewczyk. Zaprojektowali oni 28 budynków wczasowych w kształcie piramid, które miały być rozrzucone na zboczu Równicy oraz ogromne sanatorium Równica z zadaną liczbą miejsc noclegowych, gabinetami lekarskimi i zabiegowymi. A także Dom Zdrojowy. Budowa trwała od 1967 do 1990 r. Nie ukończono całego kompleksu. Powstały tylko wspomniane budynki uzdrowiskowe oraz 17 noclegowych piramid.

Realizację tę fachowcy doceniają za modernistyczne wpisanie w naturę i górskie otoczenie, wyraźne odróżnienie od innych obiektów w mieście. Podkreślają inspirację i nawiązanie do dzieł  szwajcarskiego prekursora modernizmu –  Le Corbusiera. Dziś część budynków jest ładnie odnowiona, zagospodarowana, używana. Inne stoją puste i czekają na inwestora.

Warto wiedzieć

* Architektura Zawodzia  znalazła się jako jeden z elementów herbu miasta Ustroń, jaki był używany w latach 1977-2009.

Przeczytaj także...

Ozy Kiczarowskie. Kupa piachu pod ochroną

Autorka: Anna Ochremiak

Rezerwat został utworzony w celu ochrony kupy piachu i żwiru... czy ktoś dyskretnie poddaje w wątpliwość decyzje wojewody, czy próbuje mnie w ten sposób zachęcić, czy zniechęcić do zwiedzania rezerwatu…

Biskupin. Gniazdo naszych pra-, pra-, praprzodków

Autorka: Anna Zaborska

Skąd się wziął pomysł budowania takiej osady? Nie wiadomo, bo do tej pory archeolodzy nie znaleźli osad o podobnym założeniu. Wiadomo tylko to, że Biskupin używany był przez około 50 lat. Definitywnie został opuszczony w połowie VIII wieku. Dlaczego?

Wilno. W świecie woskowych postaci

Autor: Bartłomiej Kowal

W mieszczącym się opodal Ostrej Bramy, pierwszym w krajach bałtyckich Muzeum Figur Woskowych, można obejrzeć 70 figur, nie tylko znanych aktorów czy polityków, ale również postaci z filmów, a nawet kilka scen o tematyce religijnej.

Poczytaj więcej o okolicy:

Stożek Wielki. Co widać spod schroniska

Istebna. Czorten dla wielkiego himalaisty

Skrzyczne. Letnia penetracja narciarskiego szczytu

Beskid Śląski. Jak dojechać z Čadcy do Bielska-Białej