Kościół św. Marcina, a obok niego pałac prepozytów i siedzibę opactwa oraz kapituły, jak również pierwsze domy kanoników, wzniesiono zapewne już w XIII w. Dopiero jednak w 1776 roku świątynię podniesiono do rangi katedry...
W miasteczku zachował się jego średniowieczny układ przestrzenny z placem – ulicą z mieszczańskimi kamieniczkami. W 1948 roku przyłączono do niego, na prawach dzielnicy, Kapitułę Spiską.
Zamek Spiski wzniesiony został na przełomie XI i XII wieku jako twierdza graniczna strzegąca północnych rubieży ówczesnego państwa węgierskiego. Później był siedzibą żupanów spiskich.
Rynek otaczają głównie jednopiętrowe domy. Są wśród nich również kamienice późnorenesansowe, z początku XVII w.
Podoliniec trafił pod polskie panowanie na trzy i pół wieku. Został bowiem, wraz z kilkunastoma innymi miastami spiskimi oraz licznymi wsiami, zastawiony Władysławowi Jagielle za ogromną na owe czasy, nigdy nie spłaconą pożyczkę
W zakonie kartuzów stosowano regułę: za klauzurą było dwunastu pustelników i trzynasty przeor. To symbolika Chrystusa i dwunastu apostołów. Było tu więc trzynaście pustelni połączonych wielkim krużgankiem.
W pogodny dzień wyjątkowe to miejsce. Stąd jest najpiękniejszy widok na Trzy Korony. Tu rozpoczyna się słowacki spływ Dunajcem i tu jest węzeł szlaków turystycznych.
Nowe Maniowy leżą na zboczu opadającym do jeziora, powyżej drogi z Nowego Targu do Szczawnicy. Działki zabudowano podobnymi domami, choć po „stylu” widać, które stanęły w latach 90., a które bliżej lat nam współczesnych.
Po prawej stronie rzeki, czyli od wschodu wznosi się 65-metrowa Kramnica, na lewym brzegu zaś niższa, 47-metrowa Obłazowa. Koryto i brzegi rzeki pokrywają przyniesione przez wodę z Tatr granitowe otoczaki.
Dookoła rynku znajduje się ponad 60 zabytkowych budowli, w większości z XIV i XV wieku. Niemal każda z nich, z których bogatsze, podobnie jak mieszczańskie pałace, mają ciekawe dekoracje zewnętrze, warta jest uwagi.