W sumie świetna, bardzo skrótowa lekcja historii miasta i kraju. A z tego muzeum i przedstawionej ciekawej, ale przecież bardzo ubogiej przeszłości, wychodzi się wprost w XXI wiek...
Jako siedziba szejka i centrum administracyjne fort służył do 1970 roku. Później przez 10 lat był głównym komisariatem policji szejkanatu, oczywiście z lochami dla przestępców. Po czym na polecenie szejka powstało w nim w 1981 r. muzeum archeologiczne.
Rożnowska beluarda jest elementem nieukończonej twierdzy obronnej wzniesionej w okresie nasilającego się zagrożenia tureckiego. Jan Tarnowski, hetman wielki koronny, zamierzał wybudować tu nowoczesną rezydencję z elementami obronnymi.
15 tysięcy żołnierzy Rzeczypospolitej broniło się przed stu, może stu dwudziestu tysiącami oblegających. W powieści na murach walczyli Wołodyjowski z Zagłobą, pan Longinus Podbipięta, który zginął idąc po pomoc. Był też z nimi Jan Skrzetuski...
Po fortach stanowiących unikalną atrakcję historyczną prowadzi przepiękny krajobrazowo pieszy szlak turystyczny. Znakowany jest kolorem czarnym. Jest też szlak rowerowy znakowany na zielono i żółto-czarny Szlak Szwejkowski.
Od wielu wieków kopiec służył jako punkt obserwacyjny w systemie obronnym Ziemi Przemyskiej. Jest to najlepszy punkt widokowy na Przemyśl i daleką okolicę. Według legendy, kopiec usypali Tatarzy jako mogiłę poległego chana.
Jeszcze nie tak dawno miejsce po dawnej starówce mogło budzić jedynie tęsknotę za tym, co przestało istnieć. Dziś spod hałd ziemi wyłoniły się ruiny starych kamienic, bruki uliczek i chodniki, a część obiektów twierdzy została odrestaurowana.
Co rusz to widać odrestaurowane mury. Na górze, na płaskim terenie postawiony jest kamienny ołtarz polowy. Wokół stoją także kamienne bloki stacji Drogi Krzyżowej. W najwyższym miejscu wznoszą się trzy drewniane krzyże. Zapisy historyczne podają, że tu był drewniany gród...
Berat został wpisany na listę UNESCO w 2008 roku. Jest ośrodkiem kulturowym i turystycznym. To ulubione miasto artystów. Cechuje je architektura z okresu osmańskiego, a nazywane jest „miastem tysiąca okien”.
W zamku znajduje się największe w kraju muzeum wojska. Zlokalizowane jest w dawnym więzieniu. Otwarto je w 1971 roku. Do wnętrza prowadzi długi i ciemny tunel.
