Wysoka wieża, zanim wybudowano wspomnianą latarnię w sąsiedniej wsi Gąski, stanowiła punkt orientacyjny dla żeglujących na Bałtyku. Wieś leży bowiem zaledwie trzy kilometry od brzegu morza.
Jest to jedyna trójnawowa gotycka bazylika na Litwie, a zarazem największa budowla w tym stylu w kraju. Masywna, ale skromna z zewnątrz, z zachowaną tylko z jedną 42-metrową wieżą, zbudowaną na planie kwadratu i ładnymi gotyckimi oknami.
Cała tutejsza starówka, o ile można tak nazwać centrum zbudowane głównie w XIX i XX wieku, jest niewielka. Centralny plac – Ratuszowy – opada łagodnie w kierunku rzeki i nadrzecznego bulwaru.
Fundatorem tutejszego klasztoru kamedułów był jeden z najpotężniejszych ówczesnych magnatów, kanclerz wielki litewski, Krzysztof Zygmunt Pac. Kościół w tym klasztorze miał stać się rodową nekropolią, a zarazem symbolem bogactwa i potęgi Paców.
Na skwerku w rynku widzę pomnik poświęcony milicjantom poległym w 1946 roku. Obok budynek ratusza. Został zbudowany w 1896 roku w stylu eklektycznym. Klucząc między ulicami, mijamy synagogę i dochodzimy do cmentarza żydowskiego...
Najcenniejsze zabytki tutejszej starówki koncentrują się w trzech jej miejscach. Na cyplu w widłach Niemna i Wilii, czyli koło zamku, wokół placu Ratuszowego i w jego najbliższym sąsiedztwie, oraz na południe od niego, w pobliżu bulwaru Króla Mendoga.
Dziś niewiele zostało po Smolniku, który po II wojnie światowej znalazł się w granicach ZSRR. W 1951 roku wrócił do Polski. Mieszkańców przesiedlono na Ukrainę. Zabudowania wsi i dzwonnicę stopniowo rozebrano. Cerkiew przetrwała.
W przedsionku cerkwi wzrok pada na pięknie zdobione figury płaskorzeźbione. To części unikatowego ikonostasu, jakie zdarzają się tylko w Rosji. Wszystkie postaci były wycięte z deski, rzeźbione i polichromowane.
W pierwszej gotyckiej katedrze wzniesionej na niemieckiej ziemi i najwyższej we wschodnich Niemczech (104 m) dominuje szarość. Szarość kamiennych murów i szarość rzeźb, prawdziwych arcydzieł sztuki romańskiej i gotyckiej.
Parafia w Zagórzu, bieszczadzkiej miejscowości nad rzeką Osławą istnieje ponad 250 lat. Kościół zbudowano w połowie XVIII wieku w stylu późnobarokowym. Już od głównego wejścia uwagę zwraca barokowy ołtarz główny.
