Lipnicki kościół jest skromny, ale piękny w swej prostocie. Postawiony jest wśród starych nagrobków, a pierwotnie na miejscu pogańskiej gontyny. Do dziś za ołtarzem głównym stoi ponad tysiącletni, drewniany posąg Światowida, przerobiony na krzyż.
Jest to jeden z najstarszych ośrodków historycznej Ziemi Sandomierskiej. W Opatowie położonym na Wyżynie Sandomierskiej, nad rzeczką Opatówką osadnictwo zaczęło się już na przełomie X i XI wieku.
Najcenniejszym skarbem kolegiaty jest obraz Matki Bożej Śnieżnej w ołtarzu głównym. Jej prototypem jest cudowny wizerunek z Bazyliki Matki Bożej Większej w Rzymie (Santa Maria Maggiore).
Dzieje tego miejsca pątniczego związane są z działalnością księdza Czesława Wali. Zorganizował on tu najpierw punkt katechetyczny, zbudował kaplicę św. Maksymiliana Kolbego. Z czasem rozwinął się on w mały ośrodek duszpasterski.
Po pokonaniu 216 schodów z wysokości 70 metrów można podziwiać historyczne centrum miasta oraz Wysokie Tatry i Słowacki Raj. Wyjście na wieżę odbywa się w grupach maksymalnie 20-osobowych co 45 minut.
Kościół zbudowano w latach 1770-75. Do czasu obecnego nie było tu większych zmian, bo kościół, w przeciwieństwie do klasztoru nie uległ zniszczeniu w czasie pożaru. Przypisano to opiece Matki Bożej.
Farę zbudowano jako trójnawową bazylikę romańską, z której do naszych czasów zachowały się tylko dolne części obu wież oraz piękny portal zachodni. Po pożarze miasta w 1270 r. absydę kościoła zastąpiło wczesnogotyckie prezbiterium.
Do kościoła wchodzimy z przewodniczką. Jego wnętrze, zaraz po przekroczeniu progu, robi wrażenie jeszcze silniejsze niż widok z zewnątrz. Ściany pokryte są bowiem unikatowymi polichromiami...
Świątynię przebudowano i rozbudowywano kilkakrotnie. W sposób istotny w latach 1638-1646 z inicjatywy i za pieniądze miejscowych patrycjuszy pochodzenia szkockiego, Portiusów. Wnętrze kościoła przeobrażono wówczas z gotyckiego w manierystyczne.
Kościół zbudowano z fundacji hrabiego Antoniego Ostrowskiego (to on założył miasto i nazwał je na cześć swojego ojca, Tomasza) w latach 1823-29 w stylu klasycystycznym. Wzorowano go na projektach Jana Christiana Kamsetzera.
