W kościele ochrzczono pisarza, tu jego ślub brali rodzice, w kryptach pozostały rodzinne groby. Na skraju wsi natomiast znajduje się Kopiec Sienkiewicza, usypany w latach 1932-38 przez społeczeństwo.
Muzeum powstało w ramach przygotowań do obchodów 120. rocznicy urodzin i 50. śmierci pisarza. A przyszedł on na świat w oficynie dworu w niewielkiej wsi Wola Okrzejska, na styku Podlasia, Lubelszczyzny i Mazowsza.
Jest tu ponoć jeszcze kilka XVIII-wiecznych nagrobków, w różnych opracowaniach można znaleźć cytowane z nich inskrypcje. Nie przytaczam, bo niewiele wyczytałam. Czas i mech zatarły ślady a i arabskie litery są mi obce.
Choć zdewastowana, przebudowana i pozbawiona pierwotnych dekoracji, Nowa Synagoga przetrwała do naszych czasów i na początku lat 90. została wyremontowana i adaptowana do współczesnych potrzeb: mieści się w niej biblioteka.
Gdyby nie spektakularny rozpad, Dzierżyński znalazłby pewnie miejsce w Kozłówce, jedynym w Polsce muzeum socrealizmu. Stanąłby może obok Lenina z Poronina?
Czasy wojewódzkiej świetności miasta upamiętnia kamień. To jedyny chyba w Polsce pomnik województwa. Stoi przy wejściu do pozostałości radziwiłłowskiej siedziby.